بررسی روند تکامل صفات ریخت شناسی در گونه های ایرانی سرده Stachys از نعنائیان براساس توالی هسته ای nrITS

تکامل صفات ریخت ­شناختی در چارچوب مطالعات تبارزایشی و براساس داده­ های توالی nrITS صورت گرفت. در این تحلیل ۲۸ آرایه شامل دو برون گروه (Betonica officinalis, Melittis mellisophyllum) و ۲۶ آرایه از گونه ­های سرده Stachys که در ایران رویش دارند به­ منزله درون­گروه انتخاب شدند. به­منظور بررسی روند تکامل صفات، ده صفت رویشی و زایشی انتخاب شد. این صفات شامل زیستگاه، شکل رویشی، ریخت شناسی برگ، گل آذین، کاسه، و جام کرک­پوش بودند. بازسازی روابط تبارزایشی داده­ های توالی nrITS براساس روش استنباط بیزی انجام شد. سپس، بررسی روند تکامل صفات ریخت­ شناختی با استفاده از نرم ­افزار Mesquite  و ماتریس داده­ های ریخت­ شناسی انجام گرفت. نوع صفت، حالت­ های صفت، تعداد گام­ های  و ضریب لازم و ضریب سازگاری برای هریک از صفات محاسبه شد. از میان صفات ریخت­ شناختی بررسی ­شده، صفات مربوط به شکل رویشی و وجود کرک­پوش ساده از جمله صفاتی بودند که دارای بالاترین ضریب سازگاری بود و کمترین جورگرایی را نشان می­دادند. کمترین میزان ضریب سازگاری به صفاتی همچون کاسه متقارن، برگ­های قاعده­ ای پایا و وجود کرک غده ­ای اختصاص داشت و به عبارت دیگر بیشترین میزان جورگرایی را نشان می­دادند. بررسی روند تکامل صفات ریخت­ شناختی نشان داده است که بخشه Eriostomum و بخشه Fragilicaulis به ­ترتیب از جمله ابتدایی ­ترین و پیشرفته ­ترین بخشه­ های سرده Stachys به شمار می رود.

Keywords:

phylogenetic relationship , homoplasy , synapomoprphy , Stachydeae , nuclear marker , روابط تبارزایشی , جورگرایی , صفات پیشرفته مشترک , طایفه Stachydeae , نشان گرهای مولکولی