بررسی قابلیت های نقد کهن الگویی در مطالعات تطبیقی ادبیات: نگاهی گذرا به کهن الگو های "سایه" و "سفر قهرمان"

چکیده: مکتب ادبیات تطبیقی فرانسه با تاکید بر تفاوت های زبانی و ملی بیشتردر تلاش بوده است تا تاثیر ادبیات یک کشور را بر ادبیات کشور دیگر در بستری تاریخی مورد بررسی قرار دهد. از سوی دیگر، مکتب امریکایی ، با تغییر نگرش به سوالات اصلی این حوزه کوشیده است دامنه مطالعات را از حوزه ادبیات صرف به دیگر حوزه های فکری بکشاند و مجال بیشتری را برای پژوهش های سنجشی فراهم آورد. مطالعه حاضر در صدد است تا ضمن بررسی محدودیت های مکتب فرانسه نشان دهد چگونه با تلفیق معیارهای نقد کهن الگویی و قابلیت های مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی می توان دو حوزه نقد و ادبیات تطبیقی را (اگر بتوان آنها را دو حوزه متفاوت نامید) وارد تعاملی کارآمد و سازنده کرد. این نوع بررسی های بین رشته ای می تواند از کاستی های احتمالی پژوهش های تک ساحتی بکاهد و قابلیت های اشکال مختلف کهن الگو را در این نوع مطالعات نشان دهد. به منظور ارائه مدلی عملی ، مقاله سپس با تمرکز بر کهن الگوی سایه به بررسی تطبیقی بخشی از دو حماسه بیوولف و گیلگمش می پردازد. در پایان نیز کهن الگوی سفر قهرمان به عنوان نمونه ای از کهن الگوهای ساختاری به اختصار مورد بحث و نقد قرار می گیرد.

Keywords:

Comparative Literature , French school , American School , Archetypal approach , Beowulf , Gilgamesh , Shadow archetype , archetype of hero’s journey , ادبیات تطبیقی , مکتب فرانسوی , مکتب آمریکایی , نقد کهن الگویی , بیوولف , گیلگمش , کهن الگوی سایه , کهن الگوی سفر قهرمان