مقایسه دو روش مدین و پارامدین بر میزان بروز سردرد پس از بیحسی نخاعی در زنان تحت بیحسی اسپاینال: یک مطالعه مرور نظامند

مقدمه: سردرد پس از بی­ حسی نخاعی، یک مشکل شایع در زنان باردار تحت سزارین با بی­ حسی نخاعی می­ باشد. از بین روش­ های بی­ حسی ناحیه ای، بی­ حسی نخاعی یکی از رایج ­ترین روش­ ها جهت اعمال سزارین می­ باشد که عمدتا با دو تکنیک مدین و پارامدین انجام می­ شود. بنابراین مطالعه حاضر با هدف مقایسه دو روش مدین و پارامدین بر میزان بروز سردرد پس از بی­ حسی نخاعی در زنان تحت بی ­حسی اسپاینال به صورت یک مطالعه مرور نظامند انجام گرفت. روش کار: در این مطالعه مرور نظامند جهت یافتن مقالات مرتبط، پایگاه­ های اطلاعاتی Scopus، PubMed، Magiran، SID، Medlib، Cochrane، Science Direct و موتور جستجوگر Google Scholar با کلید واژه های فارسی مدین، پارامدین، سردرد پس از بی­ حسی نخاعی، سزارین، بی­ حسی اسپاینال و کلید واژه های انگلیسی Median، Paramedian، PDPH، Cesarean Section، Spinal Anesthesia به دو زبان فارسی و انگلیسی، بدون محدودیت زمانی تا تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ جستجو شدند. جهت ارزیابی کیفی مقالات از چک لیست جداد استفاده شد. یافته ­ها: مطالعات وارد شده در مرور سیستماتیک شامل ۱۱ مطالعه و محدوده انجام مطالعات بین سال ­های ۲۰۲۱-۲۰۰۹ بود. در مجموع ۱۱۹۵ بیمار با کلاس بیهوشی ۱ و ۲ وارد مطالعه شدند. در ۴ مطالعه بین دو رویکرد مدین و پارامدین هیچ تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه وجود نداشت. در ۶ مطالعه روش پارامدین باعث بروز سردرد کمتر نسبت به مدین و در ۱ مطالعه روش مدین باعث بروز سردرد کمتر نسبت به پارامدین شده بود. نتیجه­ گیری: استفاده از روش پارامدین نسبت به تکنیک مدین می ­تواند باعث بروز کمتر سردرد پس از بی­حسی نخاعی بعد از عمل جراحی سزارین شود. پیشنهاد می­ شود متخصصین بیهوشی در صورت امکان از تکنیک پارامدین جهت بی­ حسی اسپاینال برای زنان تحت عمل جراحی سزارین استفاده کنند تا از بروز سردرد پس از بی­ حسی نخاعی بعد از عمل جراحی در این بیماران جلوگیری یا کاهش دهند.

Keywords:

بی­ حسی اسپاینال , پارامدین , سردرد , مدین