جنبش رشدزدایی در برنامه ریزی شهری، چالش ها و الزامات

رشد اقتصادی به همراه رشد جمعیت شهری در جهان همواره با بحران های گوناگونی همراه بوده است که مهم ترین آنها در ابعادزیست محیطی و در قالب بحرانهای چند وجهی فروپاش ی اکولوژیکی قابل دسته بندی است. این بحرانها، با انتقادهای بسیاری بهالگوی برنامه ریزی نئولیبرالیزه شده و رشدمحور به ویژه توسط طرفداران رشدزدایی همراه بوده است. اصطلاح رشد زدایی اولین بار درکنفرانس پاریس در سال ۲۰۰۸ توسط اشنایدر مطرح گردید و امروزه به عنوان یک جنبش اجتماعی در نقطه مقابل پارادایم رشدرقابتی شهرها که خود منبعث از ایده نئولیبرالیسم می باشد قرار گرفته است. این مفهوم، در ادبیات جغرافیایی و برنامه ریزی شهری ایران تاحدودی مغفول مانده است. این مقاله در راستای تقویت مفهوم «رشدزدایی» در برنامه ریزی شهری، در نظر دارد با بررسی ابعاد شهری و منطق های تحول اجتماعی- اکولوژیکی ملهم از ایده رشد زدایی، با هدف دستیابی به رفاه و پایداری طولانی مدت،پیش زمینه ای برای توسعه فضایی رشدزدا در مقیاس شهری و منطقه ای و حرکت به سوی رشدزدایی در برنامه ریزی های مرتبط باتوسعه فراهم آورد. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی است و از نظر هدف، از نوع تحقیقات بنیادی محسوب می شود. شهرها،به عنوان مراکز تجسم رشدزدایی، با اتخاذ سازوکارهای درست از جمله کاربست خودمختاری چندمرکزی، پارادایم محدودیت در توسعهو مراقبت از سکونت پذیری (به عنوان اصل سازمان فضایی)، می توانند نقشی محوری در حرکت به سوی رشدزدایی ایفا کنند. هر چندشهرها در راستای دستیابی به رشدزدایی با چالش هایی نیز روبرو هستند که در این مقاله به آن پرداخته می شود. به همین منظورپیشنهاد می شود، ابعاد، مولفه ها و معیارهای مرتبط با کاربست مفهوم رشدزدای ی در برنامه ریزی های فضایی و مرتبط با توسعه، درپژوهشهای آتی بیشتر موردبحث قرار گیرد.

Keywords:

رشدزدایی , برنامه ریزی شهری , پایداری زیست محیطی , رشد صفر