اثر قطع عضو همیپلویکتومی بر کینماتیک و نیروی تولیدی عضلات اندام تحتانی حین راه رفتن با پروتز کانادین؛ گزارش موردی

هدف قطع همیپلویکتومی، نوعی روش جراحی است که در آن اندام تحتانی و بخشی از پلویس برداشته می شود. تحقیقات بسیار کمی در زمینه راه رفتن بیماران قطع همیپلویکتومی انجام شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر قطع عضو همیپلویکتومی بر کینماتیک و نیروی تولیدی عضلات اندام تحتانی حین راه رفتن با پروتز کانادین و به صورت گزارش موردی بود.  روش بررسی بیماری با قطع همیپلویکتومی سمت چپ با قد، وزن و سن به ترتیب ۱۷۵سانتی متر، ۷۵ کیلوگرم و ۳۹ سال و فردی سالم در مطالعه شرکت کردند. از سیستم تحلیل حرکتی کوالیسیس شامل هفت دوربین و صفحه نیروی کیستلر برای ثبت مسیر نشانگرها و نیروی عکس العمل زمین استفاده شد. تعداد ۲۰ نشانگر منعکس کننده نور مادون قرمز بر روی بدن آزمودنی ها در نقاط مشخص نصب شد. در حالی که آزمودنی در مسیر تعیین شده راه می رفت، تصویر نشانگرها هنگام راه رفتن همراه با داده های صفحه نیرو ثبت می شد. میانگین پنج بار تکرار راه رفتن برای محاسبات آماری در نظر گرفته شد. ثبت فازهای ایستادن و نوسان حین چرخه راه رفتن با استفاده از نرم افزار کوالیسیس انجام شد.  داده ها با فرکانس ۱۲۰ هرتز جمع آوری شدند و با فیلتر پایین گذر با فرکانس ۱۰ هرتز فیلتر شدند. مدل کردن سیستم عضلانی اسکلتی با استفاده از نرم افزار «اوپن سیم» و «ویژوال تری دی» صورت گرفت. متغیرهای تحقیق حاضر شامل متغیرهای کینماتیکی مفصل مچ پا، زانو و ران و نیروی فعال عضلات مختلف اندام تحتانی بودند. محاسبه مقدار نیروی فعال عضله از طریق روابط تعریف شده برای نرم افزار اوپن سیم انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش آماری «تی تست مستقل» در محیط نرم افزار SPSS نسخه ۱۹ و سطح معنی داری (P<۰/۵) انجام شد. یافته ها الگوی کینماتیکی مفصل مچ پا و زانوی پای سالم بیمار همیپلویکتومی در فازهای پذیرش وزن، میانه استنس، انتهای استنس و پیش نوسان تفاوت معنی داری با پای همتای فرد سالم داشت (P<۰/۰۵). دامنه حرکتی پلانتار فلکشن مچ پای بیمار همیپلویکتومی در فاز پذیرش وزن، دامنه حرکتی دورسی فلکشن مچ پا در فاز میانه استنس در بیمار همیپلویکتومی به طور معنی داری از فرد سالم کمتر بود (P=۰/۰۰). در فاز انتهای استنس دامنه حرکتی مچ پای بیمار همیپلویک در مقایسه با دامنه حرکتی پای فرد سالم تفاوت معنی داری نشان داد (P=۰/۰۰). در فاز پیش نوسان مچ پای بیمار همیپلویک در وضعیت پلانتار فلکشن ۱۱/۵ درجه از فرد سالم بیشتر بود. در فاز میانه نوسان دامنه حرکتی دورسی فلکشن بیمار همیپلویکتومی ۶ درجه از فرد سالم بیشتر بود (P=۰/۰۰). در فاز پذیرش وزن دامنه حرکتی فلکشن زانو (P=۰/۰۰) و در فاز میانه استنس دامنه حرکتی اکستنشن زانو در بیمار همیپلویکتومی به طور معنی داری از فرد سالم بیشتر بود (P=۰/۰۴). در فاز پیش نوسان (P=۰/۰۰) و ابتدای نوسان (P=۰/۰۲) تفاوت معنی داری در دامنه حرکتی فلکشن مفصل زانوی بیمار همیپلویکتومی و فرد سالم مشاهده شد. دامنه حرکتی مفصل ران در یک چرخه کامل راه رفتن بین بیمار همیپلویک و فرد سالم مشابه بود (P>۰/۰۵). نیروی تولیدی عضلات اکستنسور ران، ابداکتور ران، اکستنسور زانو به همراه عضلات تیبالیس انتریور و پوستریور در پای سالم بیمار همیپلویکتومی به طور معنی داری از پای همتای فرد سالم بیشتر بود (P<۰/۰۵).  نتیجه گیری الگوی کینماتیک راه رفتن افراد قطع عضو همیپلویکتومی با استفاده از پروتز کانادین به طور بارزی تغییر می کند. تغییرات کینماتیکی با افزایش معنی دار نیروی تولیدی عضلات مختلف اندام تحتانی همراه است که می تواند اثر مخربی بر مفاصل اندام تحتانی به خصوص مفصل زانو داشته باشد که اهمیت این موضوع باید مدنظر توان بخشان و متخصصان توان بخشی قرار گیرد.

Keywords:

Hemipelvectomy amputation , Muscle force , Kinematics , Gait , قطع همیپلویکتومی , نیروی عضله , کینماتیک , راه رفتن