استفاده از تجزیه همبستگی کانونی برای بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم از طریق گزینش غیر مستقیم تحت شرایط دیم

به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ های گندم پژوهشی با ۲۴ ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال های زراعی ۹۸ -۱۳۹۷ و ۹۹-۱۳۹۸ تحت شرایط دیم انجام شد. صفات سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، Co۲ زیر روزنه ای، هدایت مزوفیلی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در طول فصل رشد اندازه گیری شدند. تجزیه همبستگی ساده ارتباط معنی داری بین عملکرد و صفات فیزیولوژیک در طی دو سال آزمایش نشان داد. تجزیه همبستگی کانونی نیز بین متغیرهای صفات فیزیولوژیک و صفات زراعی یک همبستگی کانونی معنی دار در سال اول (r=۰.۶۴) و سال دوم (r=۰.۶۴) آزمایش نشان داد. همبستگی صفات با متغیرهای کانونی خود و متغیرهای کانونی مقابل در طی دو سال آزمایش نشان داد، تمامی صفات فیزیولوژیک رابطه مثبت و معنی داری با یکدیگر و متغیرهای کانونی مقابلشان دارند. رابطه روز تا سنبله دهی با صفات زراعی و فیزیولوژیک در هر دوسال آزمایش منفی و معنی دار بود ولی نتایج نشان دهنده رابطه مثبت و معنی دار عملکرد دانه با صفات زراعی و فیزیولوژیک طی دوسال آزمایش بود. همچنین در سال دوم آزمایش، رابطه صفت ارتفاع بوته با صفات زراعی و فیزیولوژیک مثبت و معنی دار ارزیابی شد. از این رو می-توان ژنوتیپ هایی با دوره رشدی کوتاه تر و دوره پرشدن طولانی تر دانه را برای حصول حداکثر عملکرد تحت شرایط دیم توصیه کرد.

Keywords:

سرعت تعرق , سرعت فتوسنتز , گندم , وزن هزار دانه