تعیین روابط صفات زراعی با عملکرد دانه در ژنوتیپ های پیشرفته گندم دیم

تنش های محیطی از جمله  سرما از عوامل مهم کاهش  تولید گندم در مناطق سردسیر کوهستانی دیم می باشند. به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی، عملکرد دانه و اجزای آن ۲۰ ژنوتیپ گندم دیم در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ در منطقه ازنا  و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین مقاومت سرمای این ژنوتیپ ها  در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به روش آزمون انجماد طوقه (تعیینLT۵۰) تعیین شد. در منطقه ازنا ژنوتیپ ها از نظر اغلب صفات زراعی دارای اختلاف معنی داری بودند. براساس نتایج آزمون انجماد طوقه (LT۵۰)،  میزان تحمل به سرما در ژنوتیپ ها در سری های مختلف زمانی، متفاوت و بیشترین میزان تحمل در نهایت خوگرفتن به سرما بود به طوریکه میانگین بالاترین درجه مقاومت به سرمای ژنوتیپ ها در زمان نهایت خوگرفتن به سرما برابر با ۱۷- درجه سانتی گراد بود. عموما ژنوتیپ هایی با عملکرد دانه بیشتر، از مقاومت به سرمای بیشتری نیز در مراحل مختلف انجماد طوقه برخوردار بودند. بعلاوه صفاتی نظیر وزن سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد کاه همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد داشتند. بر اساس نتایج تجزیه علیت صفات وزن هزار دانه (**۵۲/۰= r) و شاخص برداشت (**۴۸/۰= r) بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه داشتند. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام،  صفات وزن هزاردانه، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله موثرترین صفات تعیین کننده عملکرد دانه بودند. برای پایداری تولید گندم در منطقه سرد و خشک مانند ازنا صفاتی نظیر تحمل به سرما، وزن هزار دانه ی بیشتر، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله مورد استفاده قرار گیرند.