تاثیر کاربری اراضی بر تولید رواناب و رسوب در شیبها و شدتهای بارش مختلف با استفاده از شبیه ساز باران مطالعه موردی: حوزه آبخیز صنوبر، تربت حیدریه

بررسی تغییرات روان آب و فرسایش خاک در خاک های تحت کاربری­های مختلف و مجاور هم، امری ضروری می­باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثر متقابل و مستقل شیب و شدت بارش بر تولید رواناب و رسوب در دو کاربری مرتع و زراعت در حوزه صنوبر واقع در شهرستان تربت حیدریه، انجام شد. بدین منظور، بر اساس نقشه توپوگرافی منطقه، سه طبقه شیب ۱۰-۰، ۳۰-۱۰ و بالای ۳۰ درصد انتخاب شد، همچنین با بررسی بارش منطقه، سه شدت بارندگی با مقادیر ۹/۰، ۱/۱ و ۴/۱ میلی­متر بر دقیقه که به ترتیب مربوط به دوره ­بازگشت­های ۱۰، ۲۵ و ۱۰۰ سال هستند، انتخاب شدند. سپس با تهیه نقشه واحد کاری، ۱۸ نقطه به صورت تصادفی منظم در قسمت­های مختلف حوزه در دو کاربری مرتع و زراعت  مشخص شد. در مرحله بعد با استفاده از شبیه­ساز باران، اقدام به ایجاد بارش­ به مدت ۱۰ دقیقه در هر نقطه شد. نتایج حاصل از تحلیل اثرات اصلی متغیرهای تحقیق بر داده های حجم رواناب و رسوب تولیدی وجود تفاوت معنی­دار را برای شیب و شدت­های مختلف در حوزه صنوبر نشان داد. اما اثر متقابل شیب و شدت بارش در مورد هیچکدام از پارامترهای اندازه­گیری شده در دو کاربری، تفاوت معنی­داری را در سطح اطمینان پنج درصد نشان نداد. همچنین نتایج نشان داد حجم رواناب و رسوب تولیدی کاربری مرتع بیشتر از زراعت می­باشد.

Keywords:

land use , rainfall simulator , rainfall density , Senobar watershed. , : فرسایش خاک , شبیه ساز باران , اثر متقابل , حوزه صنوبر.