مقایسه و مطالعه کانی شناسی گونه سفال نارنجی-قرمز با مغز تیره رنگ از دوره ایلام در استان های خوزستان، چهار محال و بختیاری و اصفهان

گونه ای از سفال دوره ایلام به رنگ نارنجی و مغز خاکستری با مواد پرکننده گیاهی در بسیاری از استقرارهای ایلامی یافت شده؛ اما تاکنون کمتر برروی این گونه سفالی مطالعه شده است. شاید یکی از دلایل آن درصد کمتر این گونه سفالی نسبت به سایر گونه های شناخته شده در مراکز ایلامی فارس و خوزستان است. با این وجود، این گونه سفالی درحدود شمال مراکز ایلامی (مناطق شمالی استان های فارس و خوزستان) فراوانی قابل توجهی دارد، ازجمله در استان های امروزی چهارمحال و بختیاری و اصفهان این موضوع کاملا مشهود است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با مطالعه کانی شناسی انجام شده برروی سفال های فوق، مشخص گردد که سفال های یافت شده از استقرارهای هم زمان با ادوار ایلام قدیم و میانه در استان های چهارمحال و بختیاری و اصفهان با سفال های مشابه در خوزستان (به عنوان یکی از مراکز ایلامی) تنها ازنظر ظاهری و فرم شباهت دارند یا این شباهت در بافت، کانی های تشکیل دهنده، منشاء و میزان پخت نیز قابل بررسی است؟ بدین منظور برروی ۱۲ نمونه سفال از مناطق موردمطالعه، آزمایش های XRD, FT-IR و مطالعه پتروگرافی انجام شد و درنهایت مشخص گردید که سفال های فوق ازنظر کانی شناسی نیز به یکدیگر شبیه هستند و احتمالا منشاء آن ها درحدود شمال مراکز ایلامی و در کوه های زاگرس قابل شناسایی است که این موضوع خود نشان از ارتباط وسیع بین مناطق پیرامون مراکز ایلامی با شوش و انشان به عنوان مراکز ایلامی است. این مطالعه می تواند سرآغاز مطالعات بعدی برروی دوره ایلام به خصوص به منظور شناسایی محدوده گسترش حکومت ایلام به وسیله سایر یافته های باستان شناختی و کتیبه های بین النهرینی باشد.

Keywords:

Elam , Orange-Red Pottery , Petrography , XRD , Ft-IR. , دوره ایلام , کانی شناسی , XRD , FT-IR , پتروگرافی.