مدیریت منابع آب حوزه آبخیز جهت شرب دام (مطالعه موردی حوضه چاه تلخ سبزوار)

بهره مندی دام از علوفه تولیدی مراتع به مقدار آبی بستگی دارد که در اختیار دام قرار می گیرد. به عبارت دیگر تنها در صورت وجود آب کافی دام می تواند از علوفه تولیدی در سطح مرتع بیش ترین استفاده را به منظور تولید فراورده های دامی داشته باشد. به دلیل نبود یا کمبود آب قابل شرب دام، سطوح چشم گیری از مراتع مورد چرا قرار نمی گیرد یا پیش از استفاده کامل علوفه تولیدی، دام به اجبار از مرتع خارج و به مناطق دیگر منتقل می شود. این مشکل در مراتع مناطق خشک محسوس تر بوده و می توان با حفر چاه های دستی (مال داری) برطرف و آب مورد نیاز دام ها را تامین گردد. اما آن چه مهم است تعیین عرصه های مناسب برای حفر این چاه ها می­باشد. سامانه ­های اطلاعات جغرافیایی (GIS) ابزاری اساسی برای تجزیه و تحلیل سریع داده ­ها و ارائه نتایج دقیق برای مکان­یابی، برنامه­ ریزی و مدیریت مراتع محسوب می­ شوند. جهت انجام این تحقیق مراتع حوزه چاه تلخ در جنوب غربی سبزوار در نظر گرفته شد. ابتدا نقشه­های منطقه مورد مطالعه تهیه شد و مرز حوزه مورد مطالعه تعیین گردید. سپس با مراجعه به منطقه موقعیت، کمیت و کیفیت آب منابع آب تعیین شد و لایه های مربوط به هر کدام و هم چنین لایه مربوط به نقاط هم فاصله از منابع آب در چهار شیب ۱۰- ۰، ۳۰- ۱۰، ۶۰- ۳۰ و بیش از ۶۰ درصد تهیه شده و در نهایت از تلفیق این چهار لایه، مراتع منطقه از نظر دسترسی دام به آب به چهار طبقه شامل مناطق دارای شایستگی خوب (۱S)، شایستگی متوسط (۲S)، شایستگی ضعیف (۳S) و فاقد شایستگی (N)، طبقه­ بندی گردید و در نهایت مناطق دارای فاقد شابستگی به عنوان محل­ه ای مناسب جهت توسعه منابع تامین آب شرب دام معرفی گردید.

Keywords:

آب قابل شرب دام , سامانه اطلاعات جغرافیایی , سبزوار