بررسی تاثیر قرق بر پتانسیل ترسیب کربن در مراتع قشلاقی سرخکلای ساری

مراتع حاوی بیش از یک سوم ذخایر کربن زیست کره خاکی هستند که قادرند دی اکسید کربن اتمسفر را از طریق پوشش گیاهی جذب کرده و در بافت­های گیاهی و سپس خاک تجمع و رسوب دهند. چرای دام از پوشش گیاهی به عنوان یک عامل انسانی می­تواند در میزان این جذب اثر داشته باشد. لذا در این پژوهش تاثیر چرا بر میزان ترسیب کربن در مراتع قشلاقی قرق و غیرقرق سرخکلای شهرستان ساری مورد مطالعه قرار گرفته است. پس از تعیین تیپ گیاهی و شناسایی گونه غالب (Hordeum glaucum Steud) نمونه­برداری از پوشش گیاهی با روش تصادفی- سیستماتیک با استفاده از ۲۰ پلات یک متر مربعی انجام گردید. سپس زیتوده بالای سطح زمین شامل اندام هوایی و همچنین زیتوده ریشه گیاهان با اندازه­گیری مستقیم تعیین شد. با توزین نمونه­ها، درصد ماده خشک برای هر یک از بخش­ها محاسبه گردید. همزمان با نمونه­برداری پوشش گیاهی، نمونه­برداری از خاک از دو عمق ۰-۱۵ و ۱۵-۳۰ با توجه به مرز تفکیک افق سطحی و زیرین در منطقه انجام شد. درصد کربن آلی نمونه­های گیاهی و درصد کربن آلی خاک در آزمایشگاه به دست آمد. همچنین سایر خصوصیات خاک شامل وزن مخصوص ظاهری، بافت خاک، کربنات کلسیم، هدایت الکتریکی و واکنش خاک تعیین شد. در نهایت داده­های به­دست آمده از دو منطقه قرق و تحت چرا، با استفاده از آزمون تی مستقل در نرم افزار SPSS ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که چرا موجب کاهش معنی­دار ترسیب کربن از اندام هوایی به زیرزمینی در هر دو منطقه تحت چرا و قرق گردیده است (p≤۰/۰۱). در حالی­که با وجود کاهش میزان ترسیب کربن خاک از منطقه قرق به غیرقرق، تفاوت معنی­داری بین آن­ها در عمق اول و دوم خاک مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که سهم خاک در میزان ترسیب بسیار بیش­تر از گیاه بوده و به­ترتیب ۹۷ و ۹۹% از میزان کربن موجود در منطقه قرق و غیرقرق را به خود اختصاص داده­ است.

Keywords:

ترسیب کربن , قرق , چرا , مرتع قشلاقی