پاسخ ریخت شناسی و فیزیولوژیک برگ چنار و کاج تهران به آلودگی محیط شهری در تهران

آلودگی محیط شهری صدمات زیادی را بر گیاهان و جانوران وارد می آورد. در گیاهان، برگ از حساس ترین اندام ها به این آلودگی ها به ویژه آلودگی هواست و در محیط آلوده، ممکن است از نظر ریخت شناسی و فیزیولوژیکی تغییراتی داشته باشد.مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر تجمع فلزات سنگین در برگ درختان چنار و کاج تهران و پاسخ ریخت شناسی (سطح، رطوبت و سطح ویژه برگ) و فیزیولوژیک (مالون دی آلدهید، پرولین و آنزیم کاتالاز) این گونه ها در منطقه آلوده (مرکز تهران) و منطقه کم آلوده (پارک جنگلی چیتگر) انجام پذیرفت. به این منظور، ۲۰ اصله درخت سالم، متقارن و یکسان از نظر سن و قطر و ارتفاع، انتخاب و ۳ برگ از جهت غربی تاج هر درخت (۱۰ اصله در منطقه کم آلوده و ۱۰ اصله در منطقه کم آلوده) نمونه برداری شد. غلظت سرب، کادمیم و کروم به طور معنی داری در برگ های چنار بیشتر از کاج تهران و در منطقه آلوده بیشتر از منطقه کم آلوده به دست آمد p≤۰.۰۵))، در حالی که غلطت روی در منطقه آلوده کمتر از منطقه کم آلوده و در چنار بیشتر از کاج تهران به دست آمد. سطح برگ و سطح ویژه برگ چنار منطقه آلوده کمتر از منطقه کم آلوده به دست آمد، ولی تفاوت معنی داری برای کاج تهران مشاهده نشد. درصد رطوبت برگ در هر دو گونه در منطقه آلوده کمتر از منطقه کم آلوده به دست آمد. محتوای پرولین و مالون دی آلدهید در منطقه آلوده بیشتر از منطقه کم آلوده و در چنار نیز بیشتر از کاج تهران گزارش شد و بیشترین فعالیت کاتالاز نیز در چنار منطقه آلوده مشاهده شد. با توجه به نتایج تحقیق، می توان بیان کرد که کاج تهران به نسبت مقاوم تر بوده است، ولی از طرف دیگر، مقدار تجمع آلاینده نیز در این گونه کمتر از چنار است. علت احتمالی تاثیرپذیری بیشتر چنار، جذب زیاد آلاینده ها توسط این گونه در مقایسه با کاج تهران است. در نتیجه می توان گفت چنار، گونه ای با بیش انباشت زیاد آلاینده هاست ولی به شدت از نظر ریخت شناسی و فیزیولوژیکی تحت تاثیر قرار می گیرد.

Keywords:

آلودگی شهری , پرولین , سطح ویژه برگ , مالون دی آلدهید