تطبیق ساختار بصری کادربندی و صفحه بندی کتب هم عصر حکومت ایلخانی، مطالعه موردی دو کتاب «الموالید و منافع الحیوان»

در نسخ خطی ایرانی، کادربندی به عنوان جزئی از عناصر کاربردی صفحه از توجه و منش زیبانگارانه هنرمند بری نبوده است. در کتب مختلف دوره اسلامی، به واسطه انزوای سرزمینی و یا تاثیر فرهنگ مستولی شده بر سرزمین و مانند آن، نمونه های متفاوت و مشابهی در دوره های مختلف حوزه تمدن ایرانی دیده شده است. کادربندی و صفحه­آرایی نسخ خطی که در گذشته با عنوان جدول­کشی و صفحه­بندی نسخ شناخته می­شد با ورود اسلام به ایران و توجه ویژه به کتاب­آرایی و تزئین نسخ خطی مذهبی و غیر مذهبی بیش از پیش موردتوجه  هنرمندان ایرانی قرار گرفت. در این پژوهش ساختار صفحه­بندی در دو کتاب  هم عصر ایلخانی، «الموالید» و «منافع الحیوان»، تطبیق داده شده است. پژوهش حاضر کیفی است و داده های آن بر پایه اطلاعات کتابخانه ای و پایگاه­های اطلاعاتی علمی و روش ارائه آن توصیفی و تحلیلی با رویکردی تطبیقی است. یافته های این پژوهش، حاکی از آن است که در این کتب، علی رغم اینکه اعمال ساختار هماهنگ­کننده کلی مشتمل بر کادربندی دیده می شود اما تفاوت عمده­ای در نحوه استفاده از این عنصر ساختاری در صفحه­بندی این نسخ مصور وجود دارد و آن کاربست ساختار متحدالشکل و قاعده­مند چهارگانه در کتاب «الموالید» و تنوع در شکل کادر و تغییر ابعاد آن با بزرگی و کوچکی سوژه اصلی درون کادر در «منافع الحیوان» است. در کتاب الموالید ظهور نوعی کادربندی مبتنی بر اولویت و اهمیت موضوع دیده می شود.اهداف پژوهش:شناخت روش ها، تکنیک ها و عناصر ساختاری در صفحه­بندی نسخ حوزه تمدنی ایرانی در کتاب الموالید و منافع الحیوان.بررسی چگونگی جدول و کادربندی در دو کتاب الموالید و منافع الحیوان.سوالات پژوهش:ساختار بصری کادربندی در دو نسخه «الموالید» و «منافع الحیوان» چگونه بود؟تشابه و تمایز کادربندی و صفحه­بندی در دو نسخه الموالید» و «منافع الحیوان» چیست؟

Keywords:

ایلخانی , جدول , کادربندی , الموالید , منافع الحیوان