واکاوی کاربردهای داده کاوی در کتابخانه های عمومی: مطالعه مروری دامنه ای

پژوهش حاضر با هدف تغییر ماموریت کتابخانه های عمومی از «موسسات امانت دهی کتاب» به «مراکز اجتماعی» و ارائه خدمات هوشمند شخصی سازی شده به کاربران، با کاربست روش های داده کاوی می باشد. پژوهش حاضر، با هدف شناسایی کاربردهای داده کاوی در ابعاد مختلف شامل تحلیل خدمات، تحلیل کیفیت، تحلیل مجموعه و تحلیل کاربرد و نیز تعیین توابع و تکنیک های مختلف داده کاوی در کتابخانه های عمومی، انجام شده است. روش پژوهش از نوع مرور دامنه ای بوده و از گام های چارچوب روش شناختی آرکسی و امالی (۲۰۰۵) پیروی می کند. با استفاده از نرم افزار مدیریت منابع اطلاعاتی اندنوت، ۳۲ مقاله تکراری و ۳۹۵ مقاله در نتیجه (عدم) تطبیق با هدف یا معیارهای ورود و خروج پژوهش، از تعداد کل ۴۳۸ مطالعه حذف گردید. یازده مقاله اصلی به زبان انگلیسی و دو مقاله اصلی مرتبط نیز به زبان فارسی نهایی شده و در نهایت ۱۳ مقاله به مطالعه راه یافت. مطابق یافته های پژوهش، ابزارهای داده کاوی در کتابخانه های عمومی در حوزه های مدیریت، خدمات مرجع، سازمان دهی، ذخیره و بازیابی، اطلاع رسانی، بازاریابی، بودجه و مجموعه سازی قابل بهره برداری است. با توجه به نتایج به دست آمده ضرورت داده کاوی در کتابخانه های عمومی به عنوان یک ابزار مهم جهت شناسایی نقاط ضعف و قوت کتابخانه، بهبود فرایندهای مدیریتی و ارتقای عملکرد و ارتقای خدمات کتابخانه مطابق با نیازهای کاربران، بهینه سازی منابع و شناسایی نیازهای کاربران متنوع، شناخته می شود. تحقیق حاضر به عنوان نقطه شروعی برای محققان آینده برای کاوش عمیق تر در این موضوع عمل می کند تا متناسب با نیازهای خاص خود بتوانند از توابع و تکنیک های مناسب داده کاوی جهت اهداف ارزیابی در کتابخانه های عمومی بهره گیرند.

Keywords:

داده کاوی , کتابخانه عمومی , کتابخانه ۴.۰ , کتابخانه هوشمند , کلان داده