تبیین نقش میراث فرهنگی در شکل گیری شاخص تصویر ذهنی مطلوب در فضاهای شهری ؛ نمونه پژوهش : مجموعه سبزه میدان قدیم و جدید زنجان

فضاهای در زمانهای مختلف قدیم در هسته اصلی و اولیه شهرها احداث شدند؛ برخی از آنها ارزش و هویت خود را در طول زمان و در دوره های مختلف از دست دادند؛ اما برخی دیگر ضمن تخریب و تغییر شکل ظاهری و کالبدی خود، همچنان هویت و سرزندگی خود را حفظ نموده اند. این حفظ هویت بستگی به میراث فرهنگی دارد که در آن مکان به خوبی حفظ و نگهداری شده است . به صورت کلی ، حفظ هویت و میراث فرهنگی -تاریخی مکان،سبب توجه مردم و ثبت تصویر ذهنی مثبت و مطلوب از مکان می گردد، در عوض آن مکان هایی که این عناصر را ندارند و یا دارای کمبود نشانه هستند، سبب هویت زدگی می شوند. از طریق ارتقای میراث فرهنگی می توان چهره ای تاریخی و هویتی به فضای شهری بخشید. در این پژوهش سعی گردید که عناصر فرهنگی -تاریخی در سبزه میدان قدیم و جدید شهر زنجان شناسایی و در مراحل بعدی تاثیرگذاری آن بر رفتار و نحوه عملکرد افراد و تصویر ذهنی آنها مورد بحث قرار گرفت . یافته های این پژوهش نشان داد که حدود ۱۴ درصد از افراد حاضر در سبزه میدان زنجان در وضعیت نشستن و یا استراحت کردن هستند. به علت عدم توجه کافی به عناصر تاریخی -فرهنگی تعداد افراد بالای ۵۱ سال، ۱۹ درصد بوده که در رده دوم از آخر جا دارد؛ که با ترکیب عناصر بومی و ارتقای آن ها در این فضای شهری می توان به جذابیت و ثبت تصویر ذهنی مثبت کمک کرد. یافته های الگوهای حرکتی مردم نیز نشان دادند که بیشتر برای دیدن عناصر تاریخی -فرهنگی و یا لمس آنها از نزدیک ، به نقاط مناسب در فضا مراجعه می کنند. حدود ۷۵ درصد از شهروندان نیز برای ایجاد خاطرات جمعی با اعضای خانواده و یا دوستان خود به سبزه میدان مراجعه می کنند؛ چون در طول تاریخ شکل گیری این فضا، خاصیت مردمی بودن خود را تقریبا حفظ کرده است . در انتها برخی پیشنهادات برای ارتقای میراث فرهنگی -تاریخی سبزه میدان جدید که جدیدالاحداث می باشد، اشاره شد که با ارتقای آن در تصویر ذهنی افراد اثر مطلوبی برجای گذاشت .

Keywords:

فضای شهری , میراث فرهنگی , تصویر ذهنی , سبزه̀میدان , شهر زنجان.