حقوق مدنی بشر از منظر دین اسلام و بازتاب آن در سیر الملوک خواجه نظام الملک طوسی

حقوق بشر در فرهنگ اسلام سابقه ای طولانی دارد. از بدو ظهور اسلام توجه به حقوق انسان ها امری مهم بوده است که این حرمت بواسط هی اینکه بشر خلیفه ی حق تعالی بر زمین بوده، ظهور یافته است. یکی از انواع حقوق بشر حقوق مدنی است که مرتبط با حفظ و صیانت از فرد و خصایص انسانی وی است. در متون ادب فارسی که ریزهخوار خوان اسلام بوده اس ت، توجه به حقو ق بشر از جمله حقو ق مدنی انسان، امری شایع می باشد . یک از این متون ارزنده، سیاستنامه (سیرالملوک) اثر خواجه نظام الملک طوسی وزیر آلب ارسالان و ملک شاه سلجوقی است. در این کتاب به دو اصل حق حیات و حق امنیت به عنوان دو مورد از حقوق مدنی بشر با رویکردی اسلامی توجه شده است. در این تحقیق بواسطه ی منابع کتابخانه ای و شیوه ای تحلیلی و توصیفی این دو حق مدنی تبیین گردیده است. نویسنده با الگو قراردادن بزرگان دین چون حسین بن علی (ع) بر حق حیات بشر تاکید نموده است و همچنین به واسطه ی توجه به عدالت در اقطاع زمین، توجه به انتخاب صحیح و نظارت بر قاضیان و خطیبان و محتسبان، دادن به موقع مواجب و حقوق رعیت و برآوردن حاجات لشکریان، توزیع عادلانه ی مشاغل و بهره بردن از منهیان و صاحب خبران و جلوگیری از دراز دستی و فساد و در نهایت مقابله با بدعتگران و بددینان بر تامین انواع امنیت برای مردمان تاکید نموده است.

Keywords:

حقوق بشر اسلامی , حقوق مدنی بشر , خواجه نظام الملک طوسی , سیاست نامه , حق حیات و حق امنیت