شاخص های وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران و دلایل عدم رشد آن

طی چند دهه اخیر در مباحث توسعه علاوه بر سرمایه های انسانی ،فیزیکی و اقتصادی که در دیدگاه های سنتی توسعه مطرح بود،سرمایه اجتماعی به ( Social Capita توجه شده است. سرمایه اجتماعیمفهومی فرا رشته ای بین علوم انسانی به نقش نیروهایاجتماعی در توسعه جوامع می پردازد و اقتصاد دانان و جامعه شناسان در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع توسعه یافته بهاین مفهوم توجه دارند. این رویکرد ، نشان دهنده اهمیت نقش ساختارها و روابط اجتماعی برمتغیرهای اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی جوامع می باشد. از سوی دیگرمطالعه روند رشد وتوسعه کشورها بیانگر این واقعیت است که سایرسرمایه ها در صورت بهرهگیری از سرمایه اجتماعی سبب رشد و توسعه یک جامعه می شوند . زمانی که سرمایه اجتماعی وجود دارد ، کنش های اجتماعیتسهیل می شودو هرینه تعاملات کاهش می یابد . ثبات و انسجام اجتماعیبه همراه همکاری و مشارکت اجتماعی که از مولفه های۱سرمایه اجتماعی هستند ، شروط لازم برای توسعه می باشند لذا به دلیل اهمیت روز افزون این مفهوم در حوزه برنامه ریزی توسعهدر ایران در این نوشته به بررسی مفهوم سرمایه اجتماعی ، بررسی میزان آن در کشور ایران و راهکارهای ایجاد ، حفط و گسترشسرمایه اجتماعی در ایران پرداخته ایم . در این بررسی از روش اسنادی استفاده شده است . سرمایه اجتماعی ، یا بعد معنوی یکاجتماع ، میراثی تاریخی است که از طریق تشویق افراد به »مشارکت« در تعاملات اجتماعی ، قادر است به حل میزان بیشتری ازمعضلات موجود در آن اجتماع ، فائق آید و حرکت به سوی رشد وتوسعه شتابان اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و ... را امکان پذیرسازددر. واقع ، سرمایه اجتماعی را می توان در کنار سرمایه های اقتصادی و انسانی ، بخشی از ثروت ملی به حساب آورد که بسترمناسبی برای بهره برداری از سرمایه انسانیو فیزیکی (ماد۶ی) و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد می شود . بدون سرمایه اجتماعی، هیچ اجتماعی به هیچ سرمایه ای نمی رسد ، به طوری که بسیاری از گروه ها، سازمان ها و جوامع انسانی ، بدون سرمایه اقتصادیو صرفا با تکیه بر سرمایه انسانی و اجتماعی توانسته اند به موفقیت دست یابند ، اما هیچ مجموعه انسانی ، بدون سرمایه اجتماعینمی تواند اقدامات مفید و هدفمندی انجام دهد. نظر به اهمیت موضوع در کشور ایران در این نوشته به رمینه پیدایش و بررسی مفهوم"سرمایه اجتماعی " و نطریه های آن ، ابعاد و مولفه های آنو همچنینجنبه منفعت عمومی سرمایه اجتماعی ،نقش دولت درایجاد سرمایه اجتماعی ، کارکردهای مثبت و منفی آن ، وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران و دلایل عدم رشد آن و راهکارهای برایرشدسرمایهاجتماعیدرایرانپرداختهشدهاست.

Keywords:

سرمایه اجتماعی , کارکردهای مثبت و منفی آن , وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران.