بهینه سازی جیره دام با تاکید بر کاهش انتشار گازهای گلخانه ای: مطالعه موردی یک واحد پرورش صنعتی گاوهای شیری هلشتاین در ساری

مقدمه و هدف: گرمایش زمین و نقش گازهای گلخانه ای در ایجاد آن، یکی از موضوعات مهم مورد بررسی در بسیاری از مطالعات داخلی و خارجی می باشد. از جمله عوامل ایجاد کننده این گازها، فعالیت­های دامپروری است. دو روش عمده انتشار این گازها از دام از طریق دفع مدفوع و نیز دفع گازهای روده ای می باشد. در مطالعه حاضر، علاوه بر تعیین جیره بهینه گاوهای شیری مبتنی بر هدف حداقل­سازی هزینه جیره، جیره­ی بهینه­ای در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای نیز تعیین و نتایج آنها مورد مقایسه قرار می­گیرد. مواد و روش­ها: در این مطالعه، به­منظور تعیین جیره بهینه سازگار با اهداف زیست محیطی برای گاوهای شیری نژاد هلشتاین با وزن ۶۰۰ کیلوگرم و تولید متوسط ۳۰ کیلوگرم شیر در روز در یک واحد گاوداری صنعتی در ساری و مقایسه آن با جیره بهینه حاصل از الگو­های متعارف تعیین جیره که مبتنی بر کمینه­سازی هزینه جیره بوده اند، دو الگوی برنامه ریزی ریاضی حل شد. یافته­ها: طبق نتایج به دست آمده در شرایط تعیین جیره بهینه مبتنی بر هدف بر کمینه سازی هزینه­های جیره، تفاله چغندر، سبوس گندم، کاه گندم و جو به ترتیب با مقادیر  (۸۲۵/۱۵)، (۹۱۲/۷)، (۹۱۲/۷) و (۷۲۳/۷) کیلوگرم در روز، بیشترین سهم را از آن خود می کنند. به­منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای در سناریوهای مختلف هزینه، موادی مانند سیلوی ذرت، تفاله چغندر و سبوس گندم سهم بالاتری نسبت به سایر مواد دارند. جو و کاه گندم نیز از موادی بوده که برای کاهش بیشتر گازهای گلخانه­ای در جیره کاهش می­یابند. برمبنای نتایج، به­منظور کاهش ۶/۲۶ درصدی در انتشار گازهای گلخانه­ای لازم است هزینه­ای در حدود ۲۰ درصد بالاتر از هزینه حاصل از مدل­های متعارف صرف نمود. بحث و نتیجه­گیری:  در مجموع می­توان گفت استفاده از مدل­های متعارف تعیین جیره که مبتنی بر کمینه سازی هزینه جیره هستند و عدم توجه به کاهش تبعات زیست­محیطی نظیر انتشار گازهای گلخانه­ای، منجر به انتخاب جیره­ای نامناسب از بعد زیست­محیطی می­شود.

Keywords:

اهداف زیست محیطی , برنامه ریزی ریاضی , کمینه سازی هزینه , گاوهای هلشتاین