آینده نگاری روند توسعه فیزیکی شهرها با رویکرد سناریونویسی (نمونه موردی: شهرماکو)

شهر به عنوان دومین انقلاب بشری، کارخانه تولید ثروت لقب گرفته است. مضاف بر آن کارگاه و بستر آلودگی را نیز برخود نهاده است. پس می­توان چنین عنوان داشت که شهر می­تواند همچون شمشیر با دو لبه برنده ­باشد، لذا برای هر اقدام در این بستر لازم است جدا از تبیین وضعیت موجود­، مبادرت به شناسایی عدم قطعیت­های آینده­های محتمل ­پیش­ روی نیز شود تا بیشترین فواید حاصل آید و از کمترین خسران جلوگیری شود. بدین منظور تحقیق حاضر در ابتدا وضعیت توسعه فیزیکی شهر ماکو را با استفاده از مدل هلدرن مشخص نموده و سپس با هدف تبیین عوامل کلیدی موثر بر روند توسعه فیزیکی با رویکرد آینده­ نگاری، سعی بر ترسیم چشم­اندازهای محتمل شهر کرده است. بدین منظور از ۲۷ شاخص اثرگذار در روند توسعه فیزیکی شهر ماکو استفاده شده است که با توجه به ارزیابی کاشناسان در محیط میک­میک ۸ سناریو به عنوان پیشران شناخته شداه­اند. سپس برای تعیین آینده­های محتمل، پیشران­ها در قالب گمانه­ها در محیط سناریو ویزارد مورد ارزیابی کارشناسان قرار گرفته­اند. نتایج تحقیق توسعه ­فیزیکی شهری ماکو بیانگر دو قالب سناریو قوی و محتمل بوده است. سناریو قوی شامل سه سناریو(سناریو اول وضعیت مطلوب، سناریو دوم و سوم بحرانی) بوده که فاقد وضعیت ایستا در میان سناریوها بوده است. درمجموع ۲۱ سناریو محتمل برای وضعیت آینده روند توسعه فیزیکی شهر ماکو در افق سال ۱۴۰۴ به دست آمد که وضعیت سناریوهای محتمل بیانگر چهار سناریو مطلوب و ۱۷ سناریو بحرانی بوده است. در این میان سناریوهای ۱، ۲  و ۳ احتمال تحقق بیشتری داشته­­اند.

Keywords:

عوامل کلیدی , توسعه فیزیکی شهر , آینده نگاری , شهر ماکو