سنگ نگاری، زمین شیمی و سنگ زایی توده نفوذی وینه، جنوب البرز مرکزی

توده نفوذی وینه، واقع در شمال شهرستان کرج یکی از چندین توده نفوذی جنوب البرز مرکزی در ائوسن پایانی است که در سازند رسوبی- آتشفشانی کرج نفوذ کرده است. این توده متشکل از چهار واحد سنگی مونزوگابرویی، مونزودیوریتی، مونزونیتی و سینیتی است که از لحاظ زمین شیمیایی ماهیت آلکالن و شوشونیتی دارد و در نمودارهای زمین شیمیایی روندهای پیوستگی و خویشاوندی از راه تبلور تفریقی نشان می دهند. این سنگ ها از مجموعه کانی های پلاژیوکلاز، الیوین، کلینوپیروکسن، آمفیبول، ارتوکلاز، کوارتز و کانی های فرعی آپاتیت، بیوتیت و کدر و ثانویه اپیدوت، کلریت، ایدنگزیت و کلسیت تشکیل شده اند و بافت غالب آنها هیپیدیومورف گرانولار است.  بررسی های زمین شیمیایی این سنگ ها نظیر غنی شدگی از LREE در مقایسه با HREE و آنومالی مثبت Pb و تهی شدگی عناصر Ti، Zr، Ta و Nb نشان دهنده وابستگی ماگماهای اولیه این سنگ ها به حاشیه فعال قاره ای است که تحت تاثیر مولفه های فرورانش اقیانوس نئوتتیس به زیر صفحه ایران مرکزی بوده است. از طرفی بر اساس نمودارهای تعیین جایگاه زمین ساختی، سنگ های نفوذی منطقه به ماگماتیسم حوضه کششی پشت کمان نسبت داده می شوند. بنابراین، چنین تصور می شود که ماگمای تشکیل دهنده توده نفوذی وینه از یک گوشته غنی شده یا متاسوماتیزه با ترکیب اسپینل لرزولیت با درجه ذوب بخشی پایین (۳ تا ۵ درصد) در اعماق حدود ۶۰ تا ۶۵ کیلومتری، تشکیل شده که در حین صعود به سطح زمین تحت تاثیر فرایند هضم و تیلور تفریقی در مخازن ماگمایی کم عمق جای گیری کرده است.

Keywords:

سنگ های پلوتونیک , شوشونیت ماگماتیسم , کمانی , البرز مرکزی , وینه , کرج