کارکرد افواج محلی در ارتش قاجار با تکیه بر فوج بیرانوند در لرستان

پادشاهان قاجار با تاسیس افواج محلی در مناطق مختلف کشور مانند لرستان، آذربایجان، کردستان و غیره، که زیر نظر روسای قبایل بود؛ از توان نظامی و انتظامی آنها بهره می­بردند. قاجارها با کسب تابعیت ظاهری این افواج، از آنها در جنگ­های خارجی و ایجاد امنیت در مناطق تحت نفوذشان استفاده می­کردند. از جمله در لرستان افواج دلفان، سیلاخور، امرایی و بیرانوند شکل گرفت. در میان افواج محلی، فوج بیرانوند جایگاه خاصی دارد؛ زیرا طبق نوشته­های منابع درباری و محلی هر موقع این فوج تابع دولت مرکزی بود، کارکرد سودمندی در لرستان و در جنگ­های خارجی مانند جنگ هرات در زمان دو پادشاه قاجاری داشت. از سوی دیگر با از بین رفتن نفوذ حکومت مرکزی، این فوج از هم گسیخته و یاغی می­شد. ایجاد فوج بیرانوند نقش مهمی در میزان تابعیت روسای این ایل در برابر حکومت مرکزی قاجار داشت. یافته­های این پژوهش بیانگر آن است که حضور رئیس فوج بیرانوند در ایجاد امنیت توسط آنها در لرستان و خوزستان، نشان از نقش مثبت آن در سیاست حکومت مرکزی داشت و سرکشی آن موجب ایجاد ناامنی در مناطق نامبرده می­شد.

Keywords:

قاجار , افواج , امنیت , فوج بیرانوند , لرستان