تجزیه بیومتریک برخی صفات فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه در لاین های امید بخش گندم
Publish place: Journal of Crop Breeding، Vol: 16، Issue: 49
Publish Year: 1403
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 113
This Paper With 13 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_JCB-16-49_011
Index date: 27 April 2024
تجزیه بیومتریک برخی صفات فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه در لاین های امید بخش گندم abstract
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: زنگ سیاه یکی از بیماریهای مهم قارچی میباشد که به طور گسترده کمیت و کیفیت گندم مناطق متعدد جهان را تحت تاثیر قرار میدهد. خسارتهای ایجاد شده توسط عامل بیماری زنگ سیاه می تواند بیش از سایر عوامل بیماریزا در گندم باشد و اهمیت آن بهنحوی است که میلیونها هکتار از مزارع سالم با پتانسل بالای تولید محصول را میتواند در کمتر از یک ماه به طور کامل تخریب نماید. مقاومت از خصوصیات ژنتیکی میزبان است که متخصصین اصلاحنباتات از آن برای تولید ارقام استفاده می کنند. از لاینهایی که در یک بررسی مقاوم تشخیص داده می شوند، می توان در برنامه بهنژادی دیگر به عنوان منبع مقاومت استفاده کرد. مقاومت ژنتیکی میزان مصرف سموم شیمیایی را کاهش داده و یا حذف میکند و در نتیجه به عنوان اقتصادیترین و سالمترین روش مبارزه با بیماریهای گیاهی مطرح است. بر همین اساس بهمنظور بررسی آماری برخی صفات فیزیولوژیک نشانگر و مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه، ۲۴ ژنوتیپ گندم نان شامل ۸ رقم و ۱۶ لاین امید بخش مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش دو رقم MV-۱۷ (رقم مقاوم به بیماری) و Morocco (رقم حساس به بیماری) بهدلیل رفتار متفاوت در مقاومت به زنگ سیاه گندم بهعنوان شاهد در این مطالعه انتخاب شدند.
مواد و روشها: این آزمایش در سال ۱۳۹۹در گلخانه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تحت شرایط آلودگی و عدم آلودگی به نژاد بومی TKTTF بیماری زنگ سیاه گندم و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد. صفات فیزیولوژیک شامل محتوای نسبی آب برگ (RWC)، پایداری غشا سلولی (MP)، هدایت الکتریکی(EC)، میزان کلروفیل (SPAD) و فلورسانس کلروفیل مورد اندازه گیری و یادداشتبرداری قرار گرفت.
یافتهها: در سطح احتمال ۱% تفاوت معنیداری بین ژنوتیپ ها مشاهده شد و اثر متقابل بیماری × ژنوتیپ برای تمامی صفات معنی دار بود که نشاندهنده عدم همسانی اختلاف ژنوتیپها برای صفات مورد مطالعه در دو شرایط آلودگی و عدم آلودگی به بیماری میباشد. همچنین، برای تمام صفات اندازهگیری شده بین دو سطح مختلف آلودگی به بیماری اختلاف معنیدار وجود داشت که نشان از تاثیر پاتوژن زنگ سیاه بر محتوی نسبی برگ، میزان نفوذپذیری غشا، هدایت الکتریکی، غلظت کلروفیل، فلورسانس اولیه، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر و کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II دارد. نتایج نشان داد که آلودگی به پاتوژن باعث افزایش محتوای نسبی آب، غلظت کلروفیل، میزان نفوذپذیری غشا، فلورسانس اولیه، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II و کاهش هدایت الکتریکی می شود. بر اساس تمامی صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه ژنوتیپهای MV-۱۷، C-۹۸-۱۷، C-۹۸-۱۱، C-۹۸-۵، C-۹۸-۱۲، C-۹۸-۱۸،C-۹۸-۱۶ ، C-۹۸-۳ و CD-۹۴-۹ بهعنوان ژنوتیپهایی که مقاومت بیشتری نسبت به عامل بیماری از خود نشان دادند شناسایی شدند. همبستگی بالا بین فلورسانس اولیه، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، میزان نفوذپذیری غشا و هدایت الکتریکی در پاسخ به زنگ ساقه وجود داشت. براساس تجزیه خوشهای بهروش Ward و تجزیه تابع تشخیص، در شرایط آلودگی و عدم آلودگی به زنگ سیاه ژنوتیپها به چهار گروه مجزا تقسیم شدند که در شرایط آلودگی به بیماری بهترتیب ۸، ۷، ۲ و ۷ ژنوتیپ در چهار گروه قرار گرفتند. در حالیکه، در شرایط عدم آلودگی به بیماری بهترتیب ۶، ۹، ۴ و ۵ ژنوتیپ در چهار گروه مجزا خوشهبندی شدند.
نتیجهگیری: این مطالعه تاثیر نژاد TKTTF زنگ ساقه آذربایجان شرقی بر صفات فیزیولوژیک ارقام زمستانه و لاینهای امید بخش گندم را نشان داد. این نژاد باعث ایجاد تغییرات در صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه در هر دو شرایط آزمایشی شد که از این خروجی میتوان نتیجه گرفت که لاینهای مقاوم نسبت به رقم تجاری مقاوم به بیماری بوده و توصیه میشود بهعنوان لاینهای انتخابی در برنامه های اصلاحی استفاده شود. شایان ذکر است با توجه به نتایج گروهبندی ژنوتیپها و نیز قرار گرفتن ژنوتیپهای با ارزش از نظر صفات محتوای نسبی آب، شاخص نفوذپذیری غشا، میزان کلروفیل، فلورسانس اولیه، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر، میزان کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II و هدایت الکتریکی در گروههای اول و دوم در شرایط آلودگی و عدم آلودگی به بیماری، نتیجهگیری شد که نتایج تجزیه خوشهای رابطه خوبی با نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه داشت. نتایج حاصل نشان داد که صفات فیزیولوژیک اندازهگیری شده در پاسخ به بیماری زنگ سیاه دارای تنوع میباشند. بنابراین، میتوان با استفاده از تغییرات این صفات، ژنوتیپهای احتمالی با مقاومت در برابر این پاتوژن را شناسایی کرد. همچنین با توجه به ارتباط میان نتایج حاصل از ارزیابی صفات فیزیولوژیک و پاتولوژیک، امکان استفاده از صفات فیزیولوژیک بهعنوان نشانگرهای مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه گندم بهرهمند شد. بهعبارت دیگر، نشانگرهای فیزیولوژیک مورد استفاده قادر به تشخیص وجود تنوع و پاسخ به مقاومت نسبت به بیماری زنگ سیاه بود و میتوان از آنها به عنوان نشانگرهای فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه گندم استفاده نمود. بررسی صفات مختلف در شرایط محیطی مختلف نشان داده است که با تغییر شرایط محیطی، نحوه عمل و پاسخ ژنوتیپها به پاتوژن تغییر میکند. برای این کار باید این مطالعات در چند سال و محیطهای مختلف انجام شود. همچنین توصیه میشود آزمایش فوق با استفاده از صفات زراعی در مرحله گیاه بالغ و نیز صفات بیوشیمیایی مرتبط با بیماری نیز اجرا گردد.
تجزیه بیومتریک برخی صفات فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه در لاین های امید بخش گندم Keywords:
تجزیه بیومتریک برخی صفات فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به بیماری زنگ سیاه در لاین های امید بخش گندم authors
آرمین واحدرضائی
Deportment of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
علی اصغری
Deportment of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
مجید نوروزی
Deportment of Biotechnology and Plant Breeding, University of Tabriz, Tabriz, Iran
سعید اهری زاد
Deportment of Biotechnology and Plant Breeding, University of Tabriz, Tabriz, Iran
رامین روح پرور
Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran, Assistant Professor, Crop and Horticultural Science Research Department, East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Tabriz, Iran
اشکبوس امینی
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
