تعامل بین ساختار و عاملیت و اشارات تربیتی آن برای دوره کودکی؛ با تاکید بر نظریه انسان عامل

هدف:هدف پژوهش حاضر بررسی تعامل ساختار و عاملیت در نظریه انسان عامل و اشارت تربیتی آن برای دوران کودکی است. روش: بدین ­منظور این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیلی استنتاجی در سه گام مشخص انجام شد. ابتدا مولفه های مفاهیم عاملیت و ساختار در نظریه انسان عامل تحلیل و توصیف شدند. سپس، نسبت ساختار و عاملیت در چارچوبی سیستماتیک استنتاج گردید. درنهایت بر اساس تحلیل ­های صورت ­گرفته، دلالت ­هایی تربیتی و عملی برای کیاست و ریاست دوران اوان کودکی عرضه شد. یافته ­ها: برمبنای اهتمام فلسفی نظریه انسان به ­مثابه عامل، ابتدا مولفه ­های عاملیت شامل(اراده و اختیار، اندیشه­ ورزی و...) و مولفه ­های ساختار در دو بخش درونی(نفس و فطرت) و بیرونی(شرایط زمانی و مکانی، ایدئولوژی­ ها و...) احصاء گردید. درخصوص نسبت دوگانه­ عاملیت ساختار، غفلت از اسباب عاملیت انسان و پذیرش کنش ­ناپذیری و بی­ ارادگی او در مصاف ساختارها از سویی و از دیگرسو، ابرام توجیه ­ناپذیر بر نقش ساختارها، دو کرانه­ ی طیفی است که باید از آن­ها رو گردانید. از این ­رو با پذیرش عاملیت به عنوان سخت ­هسته ­ی این نظریه، ساختار نیز دارای اصالت است. بنابراین، تعامل­ گرایی، به­ معنای میانه ­روی و پرهیز از گرایش به­ سوی کرانه ­های افراطی طیف مدنظر است. البته این نظریه برای تدقیق این تعامل، بیشترین استفاده را از مفهوم«گزینش و انتخاب عاملانه» نموده ­است. نتیجه­ گیری: سرانجام بنا بر فقدان عاملیت در کودکی، اتخاذ انگاره کودک به­ مثابه شبه ­عامل و برداشت از دوران کودکی به ­مانند دوران گذار به عاملیت، دلالت­ های طرح ­شده می­ توانند تمهیدات رشد و توسعه­ ی پایه­ های عاملیت را براساس اهمیت تعامل پویای دوگانه ­ی عاملیت ساختار در دوران بزرگسالی فراهم سازند.

Keywords:

structure , agency , the theory of human as an agent , education , childhood , ساختار , عاملیت , نظریه انسان عامل , تربیت , کودکی