گزینش ژنوتیپ های گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. durum) متحمل به تنش خشکی انتهای فصل با استفاده از شاخص های چند صفتی (MGIDI)
Publish place: Iranian Journal of Crop Sciences، Vol: 25، Issue: 4
Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 40
This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_AGRO-25-4_002
تاریخ نمایه سازی: 30 اردیبهشت 1403
Abstract:
وقوع تنش خشکی در انتهای فصل یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد در گندم دوروم میباشد. بهمنظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی، تعداد ۱۷ لاین امیدبخش گندم دوروم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (۱۴۰۰-۱۳۹۹ و ۰۱-۱۴۰۰) در شرایط بدون تنش و تنش خشکی (قطع آبیاری در مرحله گلدهی) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص انتخاب ژنوتیپ مطلوب (SIIG) و شاخص ترکیب شاخصهای معنیدار (CSI) همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد دانه در شرایط تنش (Ys) داشتند. شاخص فاصله ژنوتیپ- ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) همبستگی منفی و معنی داری با Yp و Ys داشت. براساس نتایج تجزیه به مولفههای اصلی، ژنوتیپهای گندم دوروم در چهار ناحیه نمودار بای پلات قرار گرفتند. ژنوتیپ های ناحیه یک (لاین های ۵، ۷، ۹، ۱۲ و ۱۵) دارای عملکرد دانه پایین در هر دو شرایط تنش و بدون تنش بودند. ژنوتیپ های ناحیه دو (ارقام و لاین های ۱، ۲، ۱۴ و ۱۹) دارای عملکرد دانه بالا در شرایط بدون تنش بودند. ژنوتیپهای ناحیه سه (لاین های ۶، ۱۰، ۱۳، ۱۷ و ۱۸) دارای عملکرد دانه بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش بودند و انتخاب ژنوتیپهای برتر از این ناحیه انجام شد. شاخصهای میانگین بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، میانگین هارمونیک عملکرد (HM) و شاخص تحمل به تنش (STI) که در ناحیه سه نمودار PCA قرار داشتند، از نظر شناسایی ژنوتیپ های پرمحصول و متحمل به تنش خشکی، نسبت به سایر شاخص ها برتری داشتند. ژنوتیپهای ناحیه چهار (ارقام و لاین های ۳، ۴، ۸، ۱۱، ۱۳، ۱۵ و ۲۰) دارای رتبه عملکرد دانه بهتری در شرایط تنش بودند. براساس نتایج این تحقیق، شاخص های MGIDI، CSI و SIIG کارایی لازم جهت انتخاب ژنوتیپهای پرمحصول و متحمل به تنش را بهطور همزمان داشتند. نتایج شاخص های SIIG، MGIDI و CSI مشابه بود و ژنوتیپ های ۲، ۱۰، ۱۷ و ۱۸ انتخاب شدند، ولی براساس هر سه شاخص تنها لاین ۱۸ در رتبه اول قرار گرفت. بنابراین، لاین ۱۸ که در ناحیه سه نمودار PCA قرار گرفته و دارای عملکرد دانه بالاتر از میانگین کل، هم در شرایط تنش و هم در شرایط بدون تنش بود، بهعنوان ژنوتیپ متحمل به تنش خشکی برای توسعه کشت در منطقه داراب و سایر مناطق با شرایط مشابه، شناخته شد.
Keywords:
Grain yield , Drought tolerance indices , Durum wheat , Principal components analysis and SIIG index , تجزیه به مولفه های اصلی , شاخص های تحمل به خشکی , شاخص SIIG , عملکرد دانه و گندم دوروم
Authors
منوچهر دست فال
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Darab, Iran
توحید نجفی میرک
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
حسن زالی
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Darab, Iran
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
