بررسی شدیدترین طغیان های متداوم ماهانه )اکتبر- مارس( طی دوره آماری ۲۰۲۱-۱۹۸۹ در ایران

چکیده سیل ناگهانی، یکی از خطرناکترین رویدادهای طبیعی است و اغلب باعث تلفات جانی و آسیب به زیر ساخت ها و محیط زیست می شود. در این پژوهش، رخداد شدیدترین طغیان های متداوم ماهانه (اکتبر- مارس) در بازه ۲۰۲۱-۱۹۸۹  بررسی شد. داده های بارش ۱۱۵ ایستگاه سینوپتیک انتخاب شد. سپس مجموع بارش های ۱تا ۹ روزه بر اساس شدت، مرتب گردید. با استفاده از نرم افزار آماری مینی تب و شاخص آندرسن دارلینگ، بارش های شدید بر اساس صدک نود و پنجم، استخراج شد. سپس بر اساس معیار های بیشترین و کمترین  تعداد روزهای بارشی، بیشترین و کمترین  بارش تجمعی ریزش کرده، مرطوب ترین و خشک ترین ماه­ها مشخص گردید. با در نظر گرفتن سه معیار شدت، تداوم و فراگیری بارش، قوی­ترین توفان های رخداده در مرطوب­ترین ماه­ها انتخاب شد. داده های مورد استفاده، جهت بررسی  همدیدی، شامل داده های فشار سطح متوسط دریا، ارتفاع و مولفه قائم باد تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، میدان باد و نم ویژه ترازهای فشاری ۹۲۵، ۸۵۰ و ۷۰۰ هکتوپاسکال و مقادیر شار افقی نم ویژه سطح فشاری ۹۲۵، ۸۵۰ و ۷۰۰ هکتوپاسکال می­باشند. احتمال رخداد رودخانه های جوی توسط شار رطوبت مستخرج از مولفه های رطوبت ویژه، باد مداری و نصف النهاری شناسایی شدند. نتایج نشان داد؛ توفان های ۲۷تا ۳۱ اکتبر ۲۰۱۵، ۵تا ۷ نوامبر ۱۹۹۴، ۱۲تا ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱، ۱۱ تا ۱۵ ژانویه ۲۰۰۴، ۳ تا ۹ فوریه ۱۹۹۳ و ۱۳تا ۱۵ مارس ۱۹۹۶ شدیدترین توفان ها در مرطوب­ترین ماه­ها بوده­اند. انتقال رطوبت در توفان های اکتبر، نوامبر، فوریه و مارس از جنوب­غرب دریای سرخ توسط رودخانه های جوی، به نوار غربی، جنوبغرب، جنوب و جنوبشرق ایران انجام  شده است.

Keywords:

Continuous Rainfall , Wettest Month , Horizontal Flux of Specific Moisture , Moisture Transfer , Iran. , بارش های متداوم , مرطوب ترین ماه , شار افقی نم ویژه , انتقال رطوبت , ایران.