بررسی عوامل توزیع و پراکنش فضایی انواع بوستان های شهری با تاکید بر رویکرد ارتقا و توسعه کیفیت زیست محیطی-کالبدی شهری در سطح خردتر از منطقه شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی : منطقه شش شهر شیراز( abstract
مهم ترین تاثیر فضای سبز مخصوصا بوستان ها در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آنها است که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنادار کرده است. ازاین رو بوستان های شهری باید از نظر کمی و کیفی متناسب با حجم فیزیکی شهر (ساختمانها، خیابانها و جادهها) و نیازهای جامعه (از لحاظ روانی، گذران اوقات فراغت و نیازهای بهداشتی) ساخته شود، تا بتواند به عنوان فضای سبز فعال، بازدهی زیست محیطی مستمری داشته باشد. روش این پژوهش، تحلیلی-تطبیقی بوده و اهداف آن بررسی توزیع و پراکنش فضایی انواع
پارک های شهری در ارتقاء و توسعه کیفیت زیست محیطی-کالبدی محلات شهری (سطح خردتر از مناطق) با استفاده از قابلیت
GIS (سامانه اطلاعات جغرافیایی) است، آگاهی از چگونگی توزیع جغرافیایی آن به منظور رعایت اصل عدالت و ارائه پیشنهاد توزیع و توسعه بوستانی مناسب برای محدوده مورد مطالعه در جهت ساماندهی زیست-محیطی-اجتماعی آن است. نقشه بوستانهای شهری بر اساس بهنگام سازی نقشه کاربری اراضی مستخرج از طرح تفصیلی منطقه شش به وسیله تصویر ماهوارهای و بازدیدهای میدانی به روش تلفیقی تولید شدند. انواع بوستان های شهری منطقه بر حسب عملکرد در پنچ دسته پارک های همسایگی، محله ای، ناحیه ای، منطقه ای و فراشهری تهیه و شعاع نفوذ هر کدام از پارک ها با مبنا قرار دادن تحقیقات داخلی در محیط
GIS با اعمال بافر تولید شد. نهایتا نیاز توسعه انواع بوستان و نیاز هر محله به توسعه هر نوع از بوستان با توجه به اطلاعات جمعیتی و توزیع فضایی بوستان ها بررسی گردید. نتایج بررسی نشان می دهد که علاوه بر کمبود سرانه بوستان شهری در سطح برخی محلات منطقه مورد مطالعه، توزیع بوستانی در ۱۴ محله منطقه نیز به صورت عادلانه صورت نگرفته است. به طوری که محلات شماره ۷ و۸ این منطقه سرانه بوستانی خیلی بیشتری دارند. محلات شماره۲،۳و ۱۳ پایین ترین نسبت سرانه بوستانی را دارند. بقیه محلات که در سطح دوم قرار دارند، بین این دوسته قرار می گیرند. نیاز به توسعه بوستانی انواع بوستان شهری به لحاظ عملکردی در تمام سطح منطقه وجود دارد. بوستان همسایگی، محله ای، ناحیه ای، منطقه ای به لحاظ تعداد، پراکنش و حوزه نفوذ نیاز به توسعه دارند و می بایست با برنامه ریزی دقیق تر از نظر پراکنش بوستان ها را به وضعیت ایده آل و در دسترس عموم قرار دهیم . بوستان های همسایگی و محله ای حدود ۱۷ درصد کل پارک ها منطقه مورد نظر را شامل می شوند که از نظر نسبت مساحت تا حدی قابل قبول است، اما از نظر پراکنش با وضعیت ایده آل فاصله داشته و نیاز به توسعه و مکان گزینی بهتر دارند. محلات و سطح منطقه از نظر نفوذ پارک کوچک (همسایگی، محله ای) به نسبت پارک های بزرگ وضعیت بهتری دارند. از نظر کارکردهای اجتماعی و روانی پارک ها، هر چند وجود پارکهای بزرگ برای جلب جمعیت عظیم محلی و گردشگران لازم است، اما نباید تاثیر به سزای پارک های کوچک محله ای را علاوه بر کارکردهای اکولوژیکی در سرگرمی خانواده ها و در نهایت افزایش نشاط اجتماعی نادیده گرفت. از دیگر یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت مطالعات در سطوح خرد تر از مناطق با تاکید بر سطح محله (شهرک) برای بررسی بهتر و دقیق توزیع، پراکنش و توسعه انواع بوستان های شهری می بایست بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
GIS قابلیت های لازم را برای بروزرسانی ایمن، دقیق و سریع اطلاعات در راستایی برنامه ریزی شهری را دارد و می بایست بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد.
