بررسی بهبود پیاز رطوبتی درآبیاری زیرسطحی با لوله های روزنه دار و استفاده از تشک های ژئوتکستایل

یکی از راه های کاهش میزان آب مصرفی و افزایش بهره ورری آب، کاهش تبخیر آب از سطح خاک می باشد و آبیاری زیرسطحی یکی از روش هایی است که می تواند تبخیر آب از سطح خاک را کاهش دهد. هدایت آب به زیر سطح زمین و محیط ریشه در آبیاری زیرسطحی، می تواند توزیع مناسب رطوبت را به همراه داشته باشد و تبخیر از سطح خاک را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر استفاده از تشک ژئوتکستایل در سامانه آبیاری زیرسطحی بر الگوی توزیع رطوبت می باشد. این پژوهش در یک مدل فیزیکی به حجم یک مترمکعب با دیواره ی پلکسی گلاس در دانشگاه شهرکرد انجام شد. طرح آماری مورد استفاده در این پژوهش، طرح فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کاملا تصادفی با ۱۰ تیمار و سه تکرار بود فاکتور اول عمق کار گذاری لوله ها در دو سطح (۱۵ و ۳۰ سانتی متری از سطح خاک) و فاکتور دوم نوع پوشش دور لوله در ۵ سطح (۴ نوع تشک ژئوتکستایل با ضریب آبگذری متفاوت و یک پوشش شن و ماسه) بود. نتایج به دست آمده نشان داد که کاربرد تشک ژئوتکستایل در اطراف لوله های آبده سبب افزایش حداکثر عرض خیس شدگی تا ۷۰ درصد، کاهش حداکثر عمق خیس شدگی تا ۷۰ درصد و کاهش حداکثر صعود مویینگی نسبت به تیمار شن و ماسه تا ۹۵ درصد گردید. همچنین افزایش عمق نصب تشک از پانزده به سی سانتی متر نیز سبب کاهش بیشتر صعود مویینگی و عمق خیس شدگی و افزایش عرض خیس شدگی شده است. از نظر آماری اثر عمق و نوع پوشش (فاکتورهای آزمایش) در سطح یک درصد معنی دار شد. تیمارهای ژئوتکستایل دارای ضریب آبگذری پایین تر، صعود مویینگی کمتری دارد که این نتایج در تطابق با عرض و عمق خیس شدگی است. در هر دو تیمار با گذشت زمان های مورد نظر هنوز فاصله زیادی تا رسیدن جبهه رطوبتی به سطح خاک وجود دارد. نتیجه گیری اینکه تشک های ژئوتکستایلی که از ژئوتکستایل با آبگذری عمودی پایین تهیه می شوند، می توانند گسترش افقی و عمودی مناسبی را ایجاد نماید و به عنوان یک گزینه مناسب برای زمین های فضای سبز، ورزشگاه ها و گلخانه ها با کشت گیاه مورد آزمون قرار گیرند.

Keywords:

آبیاری زیرسطحی , ژئوتکستایل , عمق خیس شده , عرض خیس شده و صعود مویینگی