نوآوری های تفسیر «المیزان» در بهره وری از «وقایع تاریخی»

تفسیر المیزان به مثابه یکی از مهمترین تفاسیر شیعی معاصر، تا کنون توجه قرآنپژوهان بسیاری را به خود جلب کرده است. همگونی فعالیتهای پیرامون این مجموعه کمنظیر و تمرکز آنها تنها بر بعضی از زوایای کار، به نامتوازن بودن یافته های علمی در این زمینه انجامیده و همچنان ابعاد نهفته بسیاری در خصوص این تفسیر، برجای مانده است. یکی از این ابعاد نسبتا پنهان، نقش تاریخ در تفسیر المیزان و نوآوریهای علامه طباطبایی در این عرصه میباشد. نگاشته حاضر، به منظور خارج کردن تفسیر مورد نظر، از مهجوریت در پهنه تفسیر تاریخی، به توصیف و تحلیل سبک متفاوت این اثر، در موضوع پیشگفته، پرداخته و ضمن به تصویر کشیدن جغرافیای بحثهای تاریخی المیزان، به برخی از تکنیک ها و فنون حاکم در طرح مسائل تاریخی آن دست یافته است. اتخاذ نوعی رویکرد اعتدالی به تفسیر تاریخی، ارائه بحثهای تاریخی در یک جغرافیای خاص و منحصر به فرد، استفاده از تکنیکها و فنونی همچون حاکمیت سیاق بر بحثهای تاریخی، نقش فاعلانه و غیر منفعلانه مفسر در بیان تاریخ، نقد روایات با استمداد از مطالب تاریخی و تقویت و تحکیم برداشتهای تفسیری با استشهاد به تاریخ، از مهمترین نوآوریهای المیزان در طرح مسائل تاریخی، و از جمله دستاوردهای نگارش پیشرو میباشد.در نهایت، یافته های این مقاله حاکی از آن است که با اتخاذ شیوهای مناسب در نقل حوادث تاریخی معتبر و توجه دقیق به زوایای پیدا و پنهان آنها، میتوان همچون علامه طباطبایی، به فهم درستی از آیات، دست یافت.

Keywords:

تفسیر تاریخی , نقش تاریخ در تفسیر , رویکرد اعتدالی المیزان به تاریخ , استشهاد به تاریخ در المیزان , رهیافتهای تاریخی المیزان