امنیت انرژی و فرضیه جداسازی: شواهدی از جنگ روسیه و اوکراین

تسلط بر کانون های تولید و منبع انرژی و امنیت انرژی از اهداف سیاستگذاران در حوزه روابط بین الملل است. از جنبه اقتصادی، امنیت انرژی برای کشورهای مصرف کننده به معنای پایداری رشد اقتصادی و برای کشورهای صادرکننده تامین مالی برای رشد اقتصادی است. با آگاهی از این موضوع، کشورهای واردکننده و صادرکننده انرژی در تلاش برای ارتقای امنیت انرژی، سیاست های سخت افزاری و نرم افزاری مختلفی را به کار می گیرند. یکی از مهم ترین این سیاست ها جداسازی مصرف انرژی از رشد اقتصادی است. این موضوع، به ویژه در شرایطی اهمیت دارد که کشور متخاصم از انرژی همچون اهرمی برای قدرت سیاسی و اقتصادی خود بهره می جوید. متون رسمی جداسازی اقتصاد و انرژی به اوایل دهه ۲۰۰۰ برمی گردد، ولی ارتباط این پدیده با امنیت انرژی، نوآوری مقاله حاضر محسوب می شود. انتظار می رود امنیت انرژی ارتباط نزدیکی با فرضیه جداسازی داشته باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، عبارت است از بررسی جداسازی رشد اقتصادی و مصرف انرژی در کشورهای واردکننده انرژی (اتحادیه اروپا، کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، چین و آمریکا) و نیز صادرکننده مهم منابع انرژی (روسیه)، طی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱م. برای این منظور، از روش تاپیو استفاده شده است. محاسبات و نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد روسیه و آمریکا دارای راهبرد امنیت انرژی، و OECD و چین فاقد راهبردی مشخص در تامین امنیت انرژی بوده اند. در منطقه OECD، به دلیل ناهمگنی، و در چین، به دلیل راهبرد رشد سریع اقتصادی، احتمالا به مخاطرات امنیت انرژی کمتر توجه شده است. اتحادیه اروپا، اگرچه محتاط تر عمل کرده است، همچنان جداسازی قوی و پویایی نداشته است. همچنین، به نظر می رسد سیاست تهاجمی روسیه موجب می شود کشورهای توسعه یافته و مصرف کننده انرژی در راهبرد امنیت انرژی به جداسازی پایدار رشد اقتصادی و مصرف انرژی توجه بیشتری کنند. در مجموع، مخاطرات امنیت انرژی مولفه ای جداناپذیر از امنیت ملی است و در کنار سایر عوامل، کشورها را به جداسازی بیشتر ترغیب کرده است.

Keywords:

Decoupling , Energy Security , Russia-Ukraine War , sustainable economic growth , Tapio