بررسی تاثیر کارآفرینی فناورانه بر رشد شرکت های دانش بنیان ایرانی در حوزه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی با تاکید بر نقش میانجی دیجیتالی سازی و نوآوری

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: با توجه به شرایط پیچیده و پویای محیطی همه شرکت ها برای تدوام فعالیت خود نیازمند ایجاد و به کارگیری مهارت های اثرگذار در جهت اهداف شرکت هستند. از سوی دیگر، با به‎ کار آمدن فناوری های جدید و بستر دیجیتال، شرکت ها الزام به تطبیق اهداف خود در این راستا شدند. یکی از متغیرهایی که می تواند شرکت ها را در راستای بهبود عملکرد هدایت کند و مطابق با بستر فناوری و محیط دیجیتال امروزی باشد، در ارتباط با کارآفرینی فناورانه است، زیرا در جذب ارزش و اجرای نوآورانه علم و دانش پیشرو هست و می تواند شرکت را در رسیدن به اهداف خود هدایت کند. همچنین، استفاده از فناوری های دیجیتال، سرمایه گذاری های جدید کسب وکار را در مدل ها و عملیات کسب وکار ادغام می کند و منجر به کارآفرینی دیجیتال از طریق محصولات، ابزارها و پلت‎ فرم های دیجیتال می شود. در این راستا، دیجیتالی سازی می تواند تغییرات پایدار را تسریع کند و به چالش های محیطی و حاکمیتی پاسخ گو باشد و در عین حال با دسترسی به فرصت ها منجر به بهبود عملکرد شود. همچنین، در دنیای پیچیده متغیر نوآوری یک عامل کلیدی برای ایجاد مزیت رقابتی است که نیاز به حمایت و سرمایه گذاری دارد، زیرا نوآوری مطلوب می تواند منجر به افزایش سهم شرکت ها شود. به ‎همین دلیل، هدف این مطالعه بررسی نقش میانجی دیجیتالی سازی و نوآوری در رابطه بین کارآفرینی فناورانه و رشد شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی است که در مطالعات قبلی موردتوجه پژوهشگران قرار نگرفته است. مواد و روش ها: این پژوهش از انواع پژوهش های فرضیه ای- استنتاجی، کمی و کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت های دانش بنیان ایرانی فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی است. تعداد جامعه آماری برابر با ۴۸۰ شرکت است که تعداد نمونه از طریق فرمول کوکران برابر با ۲۱۳ نمونه برآورد شد. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه با مقیاس پنج سطحی لیکرت انجام پذیرفت و تعداد ۱۸۹ پرسشنامه قابل تحلیل گردآوری شد. برای بررسی روابط بین متغیرها چندین فرضیه ارائه شد و برای تحلیل آن ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. در نهایت، از نرم افزارهای SPSS۲۴ و SmartPLS۳ برای تجزیه وتحلیل داده ها بهره گرفته شد. یافته ها: خروجی نرم افزارها نشان می دهد که کارآفرینی فناورانه بر رشد شرکت در سطح اطمینان ۹۹ درصد اثر مثبت و معنادار دارد. همچنین، نقش میانجی دیجیتالی سازی در رابطه بین کارآفرینی فناورانه و رشد شرکت در سطح ۹۹ درصد معنادار حاصل شد. علاوه براین، نقش میانجی نوآوری در رابطه بین کارآفرینی فناورانه و رشد شرکت نیز در سطح ۹۹ درصد تایید شده است. نتیجه گیری: سهم این مطالعه از تجزیه وتحلیل ها ارائه یک مدل تجربی جدید و پر کردن شکاف موجود و ارائه راهکارهای کاربردی در راستای موضوع برای جامعه موردمطالعه است. این مطالعه در راستای رشد شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی اقدام به بررسی کرد که با توجه به محیط پیچیده و پویای امروزی در این میان از متغیرهای دیجیتالی سازی و نوآوری به‎عنوان متغیر میانجی بهره گرفته شد که در مطالعات قبلی مورد توجه پژوهشگران نبوده است. نتیجه فرضیه اول پژوهش نشان می دهد که ابتکارات کارآفرینی موجب تسهیل تصمیمات در راستای اهداف شرکت ها می شود. همچنین، تمرکز بر کارآفرینی مبتنی بر فرایندهای استرتژیک که با اهداف بلندمدت سروکار دارد، می تواند بر عملکرد شرکت اثر مثبت داشته باشد و از سوی دیگر، طبق تحقیقات قابلیت کارآفرینی فناورانه نیز منجر به ایجاد مزیت رقابتی شده و رونق اقتصادی شرکت ها را رقم می زند. لذا این مطالعه نیز به‎ طور خاص نشان داد که کارآفرینی فناورانه یک عامل پیش بین کلیدی بر بهبود رشد شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی است. در راستای نتیجه فرضیه دوم پژوهش، دولت با سرمایه گذاری زیرساختی در حوزه کشاورزی و با اعمال سیاست های تشویقی مانند حذف یا تخفیف در مالیات برای سرمایه گذاران، می تواند توسعه کارآفرینی بخش کشاورزی را رقم برند. بر این اساس، شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی با تمرکز بر کارآفرینی با بستر فناورانه می توانند به دیجیتالی کردن روندهای عملیاتی، فرآیندی و تولیدی خود اقدام کنند که با تاکید بر دیجیتالی سازی نتایج نشان می دهند که رشد شرکت متاثر از این متغیر است. همچنین، نتیجه فرضیه سوم پژوهش نشان می دهد که شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی با تمرکز بر کارآفرینی فناورانه می توانند بر بهبود سطوح نوآوری در محصول و فرآیند خود اقدام کنند و موجبات بهبود عملکرد و رشد سهم خود در بازار مربوطه را فراهم کنند. قابل ذکر است که نوآوری و تغییر برای شرکت ها به منابع مهم مزیت رقابتی تبدیل شده است و تمایل به کارآفرینی نیز در بهبود عملکرد و تضمین منبع رشد آن ها نقش مهمی را ایفا می کند. به طورکلی، این مطالعه نشان داد که شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی با سرمایه گذاری بر فعالیت های کارآفرینی فناورانه می توانند بر رشد شرکت خود اثرات مثبت بگذارند که در این بین، وجود متغیرهای دیجیتالی سازی و نوآوری به‎ عنوان عوامل بسیار مهم شناسایی شدند که پایه های رشد شرکت های موردمطالعه را تقویت می کنند. نتایج حاصل از این پژوهش به شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری زیستی، کشاورزی و مواد غذایی در جهت تصمیمات استراتژیک و فناورانه برای رشد شرکت و بهبود عملکرد کمک می کند. همچنین، این مطالعه چندین پیشنهاد کاربردی را در راستای یافته ها ارائه کرده است که می توانند در شرکت های موردمطالعه عملیاتی شوند.

Keywords:

Agricultural Industry , Digitalization , Firm Growth , Innovation , Knowledge-Based Firms , Technological Entrepreneurship , رشد شرکت , دیجیتال سازی , شرکت های دانش بنیان , صنعت کشاورزی , کارآفرینی فناورانه , نوآوری