ارزیابی دو قاعده «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد» و «جری و تطبیق» در حوزه آیات فضایل و مناقب

Publish Year: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 73

This Paper With 28 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KALM-11-20_010

تاریخ نمایه سازی: 10 مهر 1403

Abstract:

دو قاعده­ «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد» و «جری و تطبیق»، از جمله قواعد تفسیری است که در بسیاری از کتاب های علوم قرآنی و تفسیری به کار رفته اند؛ بدین معنا آیاتی که دارای عمومیت لفظ­اند، ولی سبب خاصی داشته باشند، بر موارد مشابه تعمیم داده خواهند شد. مجرای این دو قاعده نیز آیاتی هستند که لفظ عام و سبب خاص داشته باشند.  سوالات اصلی پژوهش حاضر عبارت اند از اینکه این دو قاعده چه تفاوتی با هم دارند؟ شاخصه­های هر دو قاعده کدام است و امکان­سنجی این دو قاعده ذیل آیات فضائل به چه صورت است؟ نتایج پژوهش پیش ­رو، نشان می­دهد که قاعده «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد»، اخص از قاعده «جری و تطبیق» است و تنها به آیاتی مربوط می­شود که دارای سبب نزول­اند، اما قاعده جری و تطبیق، مربوط به آیاتی می­شود که هم ممکن است دارای سبب نزول باشند و هم روایات مصادیقی برای آیه پیدا کرده و به دیگران تعمیم داده باشند. این دو قاعده در حوزه آیات فضایل و مناقب معنادار نیست و نمی­توان آن ها را در موارد مشابه متاخر از نزول تطبیق داد، زیرا توسعه مفهومی و مصداقی ندارند. در این پژوهش با روش کتابخانه­ای در گردآوری مطالب، شیوه اسنادی در نقل دیدگاه­ها و روش توصیفی، تحلیلی به بررسی دو قاعده پیش­گفته و نقد داده­ها پرداخته شده است.

Keywords:

خروج مورد نزول , سبب نزول , جری و تطبیق , العبره بعموم اللفظ لابخصوص المورد , فضایل , مفسران , عمومیت لفظ

Authors

زهره بابا احمدی میلانی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

حسن رضایی هفتادر

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران. (نویسنده مسئول)

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • قرآن مجی ...
  • آلوسی، سید­محمود(۱۴۱۵)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: علی ...
  • اب‍ن اب‍ی ال‍ح‍دی‍د، عزالدین(۱۳۳۷)، شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه آیت ...
  • ابن­اثیر، علی­بن محمد(۱۴۰۹)، اسدالغابه، بیروت: دارالفکر ...
  • ابن­جزی، محمد­بن احمد(۱۴۱۶)، التسهیل لعلوم التنزیل، بیروت: دار الارقم­بن ابی ...
  • ابن­جوزی، عبدالرحمن­بن علی(۱۴۲۲)، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق عبدالرزاق ...
  • ابن­جوزی، یوسف(۱۴۰۷)، تذکره الخواص ، بیروت: [بی­نا] ...
  • ابن­حجر عسقلانی، احمد­بن علی(۱۴۱۵)، فتح الباری، بیروت: دار المعرفه ...
  • ابن­حنبل، احمد(۱۴۱۶)، مسند احمد­بن حنبل، بیروت: موسسه الرساله ...
  • ابن­عطیه اندلسی، عبدالحق­بن غالب(۱۴۲۲)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، ...
  • ابن­کثیر دمشقی، اسماعیل­بن عمر(۱۴۱۹ق)، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: محمد­حسین شمس­الدین، ...
  • ابن­هشام، عبدالملک(بی­تا)، السیره النبویه، [بی­جا]: [بی­نا] ...
  • ابولیث سمرقندی، نصر­بن محمد(بی­تا)، بحر العلوم، بیروت: دار الفکر ...
  • احمدی، محمدحسن(۱۳۹۳)، «تحلیلی بر تفسیر آیات تاریخی با تاکید بر ...
  • امینی، عبدالحسین(۱۹۷۷)، الغدیر، بیروت: دارالکتب العربیه ...
  • بحرانی، هاشم(۱۴۱۶)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت ...
  • بغوی، حسین­بن مسعود(۱۴۲۰ق)، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق عبدالرزاق ...
  • بدری، تحسین(۱۴۲۸)، معجم مفردات اصول الفقه المقارن، تهران: [بی­نا] ...
  • بیضاوی، عبد­الله­بن عمر(۱۴۱۸)، انوار التنزیل و اسرار التاویل، تحقیق محمد ...
  • بیهقی، ابوالفضل(بی­تا)، تاریخ بیهقی، تهران: مهتاب ...
  • پیروزفر، سهیلا(۱۳۸۹)، «عموم لفظ یا خصوص سبب؟»، معرفت، دوره ۱۹، ...
  • ترمذی، محمدبن عیسی(۱۴۱۸)، سنن الترمذی، تحقیق عبدالوهاب عبدالطیف، بیروت: دار ...
  • تقوی دهاقانی، حسین(۱۳۸۱)، روش­شناسی اهل­بیت در تفسیر، تاویل و تطبیق ...
  • ثعالبی، عبدالرحمن(۱۴۱۸ق)، جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمدعلی معوض ...
  • ثعلبی نیشابوری، احمد­بن محمد(۱۴۲۲ق)، الکشف و البیان، تحقیق ابو­­ محمد­بن ...
  • حاکم­ حسکانی، عبیدالله­بن احمد(۱۴۱۱ق)، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران: سازمان ...
  • حاکم نیشابوری، محمد­بن عبدالله(۱۴۱۶ق)، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: یوسف عبدالرحمن ...
  • حلبی، علی­بن ابراهیم(بی­تا)، السیره الحلبیه، مصر: مصطفی البابی ...
  • خفاجی، احمد­بن محمد(۱۴۱۷ق)، عنایه القاضی و کفایه الراضی، بیروت: دار ...
  • راد، علی(۱۳۹۷ش)، گونه­شناسی احادیث قرآنی امامیه از نظریه تا تطبیق، ...
  • راد، علی و کاظم قاضی زاده، «بررسی دو نظریه درباره ...
  • راغب اصفهانی، حسین(۱۴۰۴)، المفردات فی غریب القرآن، [بی جا]: دفتر ...
  • (۱۳۸۶)، تجلی جاودانگی قرآن در قاعده جری و تطبیق، فصلنامه ...
  • زحیلی، وهبه(۱۴۱۸)، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، ...
  • زرقانی، محمد عبد­العظیم(۱۹۴۸)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار ...
  • زرکشی، بدرالدین(۱۴۱۰)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفه ...
  • زمخشری، محمود(۱۴۰۷)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب ...
  • ساعدی، محمد(۱۳۹۴)، آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار، قم: ...
  • سلحشور، بتول، سلطانی، عباسعلی و محمدحسن حائری(۱۴۰۱)، «جستاری در قاعده ...
  • سلمان­زاده، جواد(۱۴۰۰)، «واکاوی گستره دلالت آیه و قرن فی بیوتکن ...
  • سید­­قطب، ابراهیم شاذلی(۱۴۱۲)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق ...
  • سیوطی، عبدالرحمن(۱۴۲۱)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربی ...
  • (۱۴۰۴)، الدرالمنثور فی تفسیر الماثور، قم: کتابخانه آیه الله مرعشی ...
  • شاکر، محمد کاظم(۱۳۹۸)، آشنایی با علوم قرآنی، قم: دانشگاه قم ...
  • صدر، محمدباقر(۱۴۱۷)، بحوث فی علم الاصول، بیروت: دارالاسلامیه ...
  • طباطبایی، محمد­حسین(۱۴۱۷)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی ...
  • طبرسی، فضل­بن حسن(۱۳۷۲)، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران: انتشارات ناصر ...
  • طبری، محمد­بن جریر(۱۴۰۸)، جامع البیان عن تاویل آی القرآن، بیروت: ...
  • طوسی، محمد­بن حسن(بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیرعاملی، ...
  • عاشوری ­تلوکی، نادعلی(۱۳۷۹)، «نگاهی به الفاظ عام آیات و اسباب ...
  • عروسی ­حویزی، عبد علی­بن جمعه(۱۴۱۵)، تفسیر نور الثقلین، تحقیق سید­هاشم ...
  • عیاشی، محمد­بن مسعود(۱۳۸۰ق)، کتاب التفسیر، تهران: چاپخانه علمیه ...
  • فخر­­ رازی، محمد­بن عمر(۱۴۲۰)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • فیض ­کاشانی، ملا محسن(۱۴۱۵)، تفسیر الصافی، تحقیق محمدحسین درایتی و ...
  • قرشی، علی­اکبر(۱۴۱۲)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • قرطبی، محمد بن احمد(۱۳۶۴)، الجامع لاحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو ...
  • قمی ­مشهدی، محمد­بن محمدرضا(۱۳۶۸)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ...
  • محسن­حیدر، حسن(۱۴۲۷)، اسباب النزول القرآنی تاریخ و حقائق، قم: المرکزالعالمی ...
  • مرادی، محمد(۱۳۸۲)، امام علی و قرآن، تهران: هستی نما ...
  • معرفت، محمد هادی(۱۴۲۸)، التمهید فی علوم القرآن، بی­جا: موسسه النشر ...
  • (۱۳۸۷)، علوم قرآنی، بی­جا: انشارات سمت ...
  • مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۴)، انوارالاصول، قم:­ بی­نا ...
  • موسوی ­سبزواری، سید عبدالاعلی(۱۴۰۹)، مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • نظام نیشابوری، حسن­بن محمد(۱۴۱۶)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ...
  • نفیسی، شادی(۱۳۹۲)، «مبانی جری و تطبیق از دیدگاه علامه طباطبایی»، ...
  • یعقوبی، احمدبن اسحاق(۱۳۸۹)، تاریخ یعقوبی، تهران: شرکت انتشارات علمی و ...
  • نمایش کامل مراجع