تاثیر محلول پاشی نانوسیلیکون بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک لوبیا چیتی تحت شرایط محدودیت آبی

سابقه و هدف: در مناطق خشک و نیمه خشک، تنش خشکی موجب کاهش رشد و عملکرد گیاه زراعی می شود. چندین راهبرد برای کاهش اثرات منفی ناشی از تنش های محیطی بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی وجود دارد. یکی از راه کارهای مناسب برای بهبود صفات فیزیولوژیکی و عملکردی و افزایش تحمل گیاهان زراعی در شرایط تنش خشکی، استفاده از سیلیکون است. سیلیکون با تاثیر بر فرایند فتوسنتز موجب افزایش عملکرد و کیفیت محصول در شرایط نامساعد محیطی می شود. از این رو، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر کاربرد نانوسیلیکون بر عملکرد دانه، محتوای مالون دی آلدهید و برخی صفات فیزیولوژیک لوبیا چیتی تحت شرایط خشکی انتهای فصل انجام شد.مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی نانوسیلیکون بر ویژگی های فیزیولوژیک و عملکردی لوبیاچیتی تحت تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ اجرا شد. عامل های مورد بررسی شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحله ۵۰% گلدهی تا انتهای فصل رشدی) به عنوان کرت اصلی و غلظت های نانو سیلیکون در سه سطح (صفر (شاهد)، ۱ و ۳ میلی مولار) به عنوان کرت فرعی بودند. محلول پاشی با نانوسیلیکون در سه مرحله (۶ تا ۸ برگی، مرحله ۵۰ درصد گلدهی و مرحله ۵۰ درصد غلاف بندی) انجام شد. صفات شاخص کلروفیل برگ، هدایت الکتریکی مواد نشت یافته، محتوای مالون دی آلدهید، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، شاخص کلروفیل، هدایت الکتریکی، محتوای مالون دی آلدهید، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطح احتمال یک درصد وصفت تعداد دانه در بوته در سطح احتمال ۵ درصد، تحت تاثیر تیمار های آبیاری و نانوسیلیکون قرار گرفتند. همچنین تاثیر عامل های آبیاری و نانوسلیکون بر صفات تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه به ترتیب در سطح احتمال ۵ و یک درصد معنی دار بودند. با اعمال تنش خشکی انتهای فصل، محتوای مالون دی آلدهید برگ و هدایت الکتریکی مواد نشت یافته به طور معنی داری افزایش و شاخص کلروفیل برگ (۴۴/%۱۴)، صفات زراعی و عملکرد دانه (۱۸/%۱۴) بوته های لوبیاچیتی به طور معنی داری کاهش یابد. در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی، محلول پاشی بوته های لوبیاچیتی با غلظت های ۱ و ۳ میلی مولار نانوسیلیکون سبب شد تا شاخص کلروفیل برگ، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته ها، تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته به طور معنی داری افزایش یابد. بیشترین شاخص کلروفیل برگی و عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در واحد سطح با کاربرد غلظت ۳ میلی مولار نانوسیلیکون حاصل شد. نتیجه گیری: در شرایط مساعد و نامساعد محیطی، محلول پاشی بوته های لوبیاچیتی با نانوسیلیکون تاثیر مثبت و معنی داری بر صفات فیزیولوژیک و زراعی در لوبیاچیتی داشت. نانوسیلیکون عملکرد دانه لوبیا چیتی را در شرایط تنش خشکی به واسطه ی بهبود شاخص کلروفیل و برخی صفات زراعی همچون ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته افزایش دهد. در بین تیمارهای مورد مطاله بیش ترین افزایش در صفات فیزیولوژیک و عملکردی لوبیاچیتی در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی در تیمار کاربرد ۳ میلی مولار نانوسیلیکون حاصل شد. از این رو می توان کاربرد غلظت ۳ میلی مولار نانوسیلیکون را به عنوان راه کار موثر برای تعدیل اثرات تنش خشکی پیشنهاد کرد.

Keywords:

تنش خشکی , شاخص کلروفیل , لوبیا چیتی , مالون دی آلدهید , نانوسیلیکون