ارتباط بین حساسیت به فرسایش و تخریب پذیری فیزیکی خاک در اثر تغییر کاربری زمین در عرصه های مرتعی منطقه نیمه خشک

فرسایش آبی می تواند به شدت تحت تاثیر تغییر کاربری زمین و تخریب فیزیکی خاک در اثر عملیات کشاورزی قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی اثرات تغییر کاربری مراتع ضعیف بر تخریب پذیری فیزیکی خاک و فرسایش خاک در عرصه های مرتعی منطقه نیمه خشک انجام شد. آزمایش در ۴۲ نمونه خاک مربوط به هفت عرصه با کاربری مرتع ضعیف و زراعت دیم که از خاک متفاوت (لوم رسی، لوم رس سیلتی، لوم رس شنی، لوم سیلتی، لوم، لوم شنی و شن لومی) برخوردار بودند، انجام شد. ویژگی های فیزیکی خاک در نمونه های هر دو نوع کاربری زمین اندازه گیری شد و تغییرات آن به عنوان تخریب فیزیکی خاک بیان شد. حساسیت به فرسایش در خاک ها تحت باران شبیه سازی شده با شدت ۵۰ میلی متری بر ساعت به مدت ۶۰ دقیقه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری زمین های مرتعی به زراعت دیم به شدت منجر به تخریب فیزیکی خاک ها می شود؛ به طوری که چگالی ظاهری، تخلخل کل، تخلخل درشت، رطوبت ظرفیت مزرعه، درصد رطوبت اشباع، اندازه خاکدانه، پایداری خاکدانه به ترتیب ۲۸، ۲۲، ۴۱، ۱۱، ۵، ۶۲ و ۶۳ درصد در اثر تغییر کاربری زمین تخریب شدند. ویژگی های ساختمانی خاک (اندازه خاکدانه و پایداری خاکدانه) بیشترین تخریب پذیری فیزیکی را داشتند. تغییر کاربری زمین حساسیت خاک ها را به فرسایش افزایش داد. میان حساسیت به فرسایش در اثر تغییر کاربری و تخریب پذیری فیزیکی خاک رابطه معنی دار وجود داشت. نتایج نشان داد که خاک هایی که از خاکدانه های درشت و پایدارتری برخوردارند، بیشترین تخریب پذیری فیزیکی را در اثر تغییر کاربری زمین دارند و بیشترین حساسیت را به فرسایش نشان می دهند.

ارتباط بین حساسیت به فرسایش و تخریب پذیری فیزیکی خاک در اثر تغییر کاربری زمین در عرصه های مرتعی منطقه نیمه خشک Keywords:

Rainfed farming , Soil structure , Simulated rainfall , Water erosion , Physical properties , زراعت دیم , ساختمان خاک , شبیه ساز باران , فرسایش آبی , ویژگی های فیزیکی