کاربرد تکنیک گراف پلان توجیهی در تحلیل ساختار فضایی خانه های تاریخی قم (مطالعه ی موردی : دوره ی پهلوی اول)

دوره ی پهلوی اول نقطه عطفی در معماری مسکونی ایران محسوب می شود که در آن، الگوهای سنتی با مفاهیم مدرنیته درهم آمیخته شدهاند. شهر قم در این دوره، به دلیل موقعیت جغرافیایی و فرهنگی خود، شاهد شکل گیری گونه ای از معماری مسکونی بود که ضمن حفظ اصول سنتی ، عناصر مدرن را نیز در خود جای داده بود. در این پژوهش ، سه خانه ی شاخص این دوره (خانه های جنتی ، موحدی و طهماسبی ) به عنوان نمونه های موردی انتخاب شدند و با استفاده از نرم افزار AGRAPH، پارامترهای نحو فضا شامل عمق کلی ، عمق میانگین ، عدم تقارن نسبی و ارزش کنترل مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد که حیاط مرکزی در هر سه خانه کمترین عمق کلی را داشته و به عنوان فضای توزیع کنندهی اصلی عمل می کند؛ در حالی که فضاهای خدماتی در عمیق ترین لایه ها قرار گرفته اند. تحلیل عمق میانگین و ارزش کنترل فضاها نشاندهندهی سلسله مراتب منطقی در دسترسی و نظام توزیع فضایی است . مقادیر عدم تقارن نسبی نیز حاکی ازیکپارچگی مناسب ساختار فضایی است . تحلیل ها در این پژوهش نشان می دهد این خانه ها توانسته اند چهار ویژگی اصلی را محقق سازند: حفظ اصول سنتی با انطباق مدرن، انعطافپذیری در الگوی دسترسی ، تعادل بین فضای خصوصی و عمومی ویکپارچگی ساختار فضایی ؛ این ویژگی ها می تواند برای معماری معاصر در زمینه ی تلفیق سنت و مدرنیته موثر باشد.

کاربرد تکنیک گراف پلان توجیهی در تحلیل ساختار فضایی خانه های تاریخی قم (مطالعه ی موردی : دوره ی پهلوی اول) Keywords:

نحو فضا , گراف پلان توجیهی , نرم افزار AGRAPH , معماری دورهی پهلوی اول , خانه های تاریخی قم .