بهره گیری از الگوهای زیرزمینی معماری بومی ایران، در ارائه راهکارهای طراحی پایدار در معماری امروز

پرداختن به معماری پایدار، بدون شناختن راهکارهای معماری گذشتگان کامل نیست. طبیعت گرایی و میل به سازگاری با طبیعت از روزگار کهن در معماری سنتی ما رایج بوده است. ساختمان در کنار طبیعت نه به جای طبیعت الگویی است که می تواند راهنمای ما در دستیابی به معماری پایدار باشد. در این میان معماری سنتی که همواره با طبیعت ارتباطی صمیمانه داشته، با بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر، آسایش فضای داخلی را بدون استفاده از دستگاه های آلوده کننده امکانپذیر می ساخته است. امروزه با توجه به بحران انرژی، صرفه جویی در مصرف آن به یک ضرورت تبدیل شده و با کاربرد انرژی های پایدار در ساختمان می توان مصرف انرژی را کاهش داد. بهره گیری از انرژی زمین گرمایی و استفاده از خانه های زیرزمینی از جمله این موارد می باشند. در حقیقت ایحاء روش های پیشین در ساخت خانه های زیرزمینی با شروع بحران نفت و سوخت های فسیلی در سال 1973 میلادی در آمریکا شروع شد. در معماری سنتی ایران از زمین به عنوان یک عایق همیشگی استفاده کرده اند که نشانه ای از پایداری است. وجود معماری دست کند در روستاهای میمند و کندوان و نیز فضاهای زیرزمینی در خانه ها نمونه هایی در این زمینه اند. در این مقاله سعی شده با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و معرفی نمونه های موجود، به بررسی الگوهای ارزشمند در معماری سنتی ایران، با تأکید بر انرژی زمین گرمایی پرداخته و در این رابطه چند نمونه از تجارب طراحی پایدار در معماری گذشته معرفی و تحلیل شود. همچنین در این راستا به معرفی مزایا و معایب فضاهای زیرزمینی و حالت های مختلف استفاده از زمین به عنوان پناهگاه اشاره می شود. در انتها به جمع بندی و ارائه راهکارهای کاربست اقلیم و بهره گیری از زمین و انرژی آن در طراحی معاصر به منظور دستیابی به معاری پایدار پرداخته می شود. چرا که معماری سنتی می تواند بعنوان الگویی در استفاده از انرژی های نو و طراحی پایدار عمل کند.