واکاوی الگوهای ذهنی طبیعت و وطن در تجربه شعری جاسم صحیح با تکیه بر رویکرد نشانه شناسی مایکل ریفاتر (مورد مطالعه: قصیده «بحیره القصیده.. قمر القارئ» و «الوطن بابجدیه ثانیه»)

نظریه ریفاتر از مهم­ترین روش­های نقدی نوین به شمار می­رود که به دنبال واضح تر کردن مفاهیم آثار ادبی و به خصوص شعر معاصر است و سعی در کشف مفاهیم رمزآلود ادبی و انتقال آن­ها به خوانندگان این آثار دارد. این نظریه بر پایه دو نوع خوانش شکل گرفته است؛ خوانش اول خوانش اکتشافی و خوانش دوم خوانش پس­کنشانه است که به دنبال جداسازی مفاهیم اساسی متن در راستای پی بردن به پایه­ای­ترین مفهوم آن به کار گرفته می­شود. نگارندگان این پژوهش دو قصیده از جاسم الصحیح به نام­های بحیره القصیده... قمر القارئ و الوطن بابجدیه ثانیه را که به نوعی معرف احوالات و شیوه شاعر است، با کاربست الگوی نشانه­شناسی ریفاتر و به روشی توصیفی-تحلیلی، مورد تحلیل و بررسی قرار داده­اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاعر در سرودن اشعار ملی و وطن­دوستانه از طبیعت و موجودات زنده آن بسیار وام گرفته و با آن­ها هم­ذات­پنداری کرده است تا بسیاری از مفاهیم عالی شاعرانه را به مخاطبان خود منتقل گرداند. اگرچه بیشتر مفاهیم شعری او برای خوانندگان قابل کشف است؛ ولی دریافت کامل آن­ها به خود خواننده و شیوه تحلیلگری او بستگی دارد که به­کارگیری روش نقدی ریفاتر کمک قابل توجهی به فهم شعر او می­کند. به رغم اینکه شاعر بخشی از وجود و تاریخ خود را در سایه­سار ابیاتش پنهان کرده است، اما شعر او در گذر زمان همگام با طبیعت به پیش می رود و در چشم مخاطبان پویا و پرتپش می نماید

واکاوی الگوهای ذهنی طبیعت و وطن در تجربه شعری جاسم صحیح با تکیه بر رویکرد نشانه شناسی مایکل ریفاتر (مورد مطالعه: قصیده «بحیره القصیده.. قمر القارئ» و «الوطن بابجدیه ثانیه») Keywords:

نشانه­شناسی , نظریه ریفاتر , جاسم الصحیح , طبیعت , وطن