ارزیابی تاب آوری اکولوژیکی بوم نظام های کشاورزی استان خراسان رضوی: مقایسه بوم نظام های تلفیقی و غیر تلفیقی
Publish place: Journal Of Agroecology، Vol: 16، Issue: 4
Publish Year: 1404
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 70
This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_AGRY-16-4_002
Index date: 3 February 2025
ارزیابی تاب آوری اکولوژیکی بوم نظام های کشاورزی استان خراسان رضوی: مقایسه بوم نظام های تلفیقی و غیر تلفیقی abstract
کشاورزی بخش بسیار مهمی از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل را در بردارد. کشاورزی در صورتی می تواند نقش مثبتی در دستیابی اهداف توسعه پایدار داشته باشد که از تاب آوری اکولوژیکی و بهبود ظرفیت های مرتبط با آن در جهت مقابله با طیف گسترده ای از چالش های محیطی، اقتصادی و اجتماعی برخوردار باشد. در این پژوهش، تاب آوری اکولوژیکی بوم نظام های کشاورزی استان خراسان رضوی بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از ۸۷ خانوار و در ۱۰ شهرستان این استان مورد ارزیابی کمی قرار گرفت. برای این منظور، اطلاعات مورد نیاز با تکمیل پرس شنامه جامع و مصاحبه حضوری با خانوارها جمع آوری شد و داده ها با استفاده از روش RIMA II-FAO تجزیه و تحلیل شدند. در این رابطه، ابتدا خانوارهای روستایی بر اساس سطح زیرکشت محصولات زراعی و همچنین تولید زعفران (Crocus sativus) و تعداد واحدهای دامی در مالکیت آن ها خوشه بندی شد و بوم نظام ها در چهار گروه دسته بندی شدند. گروه اول: تنها به زراعت مشغول بودند (G۱)، گروه دوم: نظام تلفیقی زراعت و دامداری در سطح متوسط داشتند (G۲)، گروه سوم: تنها به دامداری در سطح بزرگ مشغول بودند (G۳) و گروه چهارم: دارای هر دو نظام تلفیقی زراعت و دامداری در سطح بزرگ (G۴) بودند. تاب آوری خانوارها در هر یک از این چهار گروه بر اساس پنج مولفه (میزان دارایی، ظرفیت سازگاری، وضعیت تنوع زیستی، شدت فشرده سازی و استفاده از خدمات بوم نظامی) که هر یک با تعدادی نمایه سنجیده شد، مورد ارزیابی قرار گرفت. امتیازهای این پنج مولفه بعد از وزن دهی و نرمال سازی تجمیع شد و شاخصی در مقیاس صفر تا پنج برای تاب آوری محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بین تاب آوری سیستم های زراعی و پنج مولفه مذکور، رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشت و از بین آن ها، تنوع زیستی بیشترین تاثیر را بر تاب آوری خانوارهای کشاورز داشت. همچنین مولفه های میزان دارایی، ظرفیت سازگاری و استفاده از خدمات بوم نظامی نیز به طور مستقیم بر افزایش تاب آوری خانوارهای روستایی تاثیرگذار بودند، درحالی که فشرده سازی دارای تاثیر منفی بر شاخص تاب آوری خانوارهای روستایی بود. بر این اساس، خانوارهای گروه (G۲) و (G۴) یعنی بوم نظام هایی که با تلفیق دامداری و زراعت مدیریت می شدند، به ترتیب بیشترین میزان تاب آوری را نسبت به دو گروه دیگر، یعنی خانوارهایی که تنها به زراعت مشغول بودند (G۱) و خانوارهایی که تنها به دامداری مشغول بودند (G۳) به خود اختصاص دادند و کمترین میزان تاب آوری مربوط به خانوارهایی بود که تنها به دامداری در سطح بزرگ مشغول بودند (G۳) بود. در مقایسه نظام های تلفیقی مشخص شد که به طور کلی، بالا بودن امتیاز مولفه های تنوع زیستی، خدمات بوم نظام، ظرفیت سازگاری، میزان پایین فشرده سازی، همچنین سطوح کوچک تر مزارع مربوط به خانوارهایی که نظام تلفیقی زراعت و دامداری در سطح متوسط داشتند (G۲) از مهم ترین عوامل تعیین کننده سطح بالای تاب آوری در این گروه نسبت به نظام های تلفیقی زراعت و دامداری هر دو در سطح بزرگ (G۴) بود.
ارزیابی تاب آوری اکولوژیکی بوم نظام های کشاورزی استان خراسان رضوی: مقایسه بوم نظام های تلفیقی و غیر تلفیقی Keywords:
ارزیابی تاب آوری اکولوژیکی بوم نظام های کشاورزی استان خراسان رضوی: مقایسه بوم نظام های تلفیقی و غیر تلفیقی authors
پگاه نقی پور
گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علیرضا کوچکی
گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مهدی نصیری محلاتی
گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سرور خرم دل
گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
