روابط ایران و
روسیه ، در طول تاریخ فراز و نشیب های بسیاری را از سر گذراند. این مقاله به اختصار از تاریخچه روابط ساکنان جنوبی
دریای کاسپین و همسایه شمالی شان، یعنی روسها می -گوید، چراکه نخستین راه ارتباطی این دو سرزمین از
دریای کاسپین می گذشت و روسها بیشترین تماس را با ساکنان حاشیه جنوبی
دریای کاسپین داشته اند . این روابط تا پیش از تشکیل دولت در
روسیه و ایران، جنبه غیر رسمی داشته و به مراوده تجار و سیاحت گردشگران و یا یورش راهزنان منتهی می شد، اما با تشکیل دولت ها ملی این روابط جنبه رسمی به خود گرفتند. در بیشتر پژوهش های صورت گرفته درخصوص روابط ایران و
روسیه ، تمرکز بر
روابط تاریخی ، سیاسی و بین المللی بوده، اما در این پژوهش به اختصار به جوانبی پرداخته می شود که به طور مستقیم با مردم شمال ایران در ارتباط بوده، و البته بر تاثیر و تاثر فرهنگی و زبانی نیز تاکید دارد. به این منظور ترجمه گزارش نخستین سفر علمی هیئت اعزامی از آکادمی علوم
روسیه به ایران در سال ۲۰۱۳ به مقاله ضمیمیه می گردد. این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه ای ، روش توصیفی -تحلیلی و رویکرد میان-رشته ای انجام شده است .