ارزیابی استداللهای کالمی مبتنی بر صفت حکمت الهی، با تاکید بر آراء فیاض الهیجی

استفاده از صفت حکمت الهی در استدالل های متکلمان به صورت مستقل یا به عنوان مبنایی برای اصلی دیگر رواج بسیاری داشته است. نویسنده استدالل های الهیجی را که مبتنی بر این صفت است با روش تحلیل منطقی نقد و بررسی می کند. استفاده از این صفت، دست کم در پارهای از موارد، ناصحیح بوده و استدالل ها به لحاظ منطقی منتج نیستند. به نظر می رسد غالبا استفادهی از این صفت به صورت پسینی بوده و تنها به منظور مستدل کردن عقلی گزاره های نقلی، به این روش تکیه شده است. به علاوه آنکه اظهار نظر در این مسئله، مستلزم علم باطنی و کامل نسبت به زوایای هستی و علت غائی جهان است. وجود موارد نقض فراوان نیز که مطابق با همین مبنا، قاعدتا باید از سوی خداوند محقق شده باشد، اما در واقع محقق نشده است، دلیل دیگری بر نادرستی این مبنا است. الزم به ذکر است که بحث مقاله در مقام ثبوت و واقع نبوده؛ چرا که با ادله قطعی عقلی، تمامی افعال الهی در نهایت حکمت است؛ بلکه بحث در مقام کشف آن حکمت و فهم عقل پر از محدودیت و نقص انسان نسبت به آن مصادیق است.

ارزیابی استداللهای کالمی مبتنی بر صفت حکمت الهی، با تاکید بر آراء فیاض الهیجی Keywords:

حکمت الهی , خداوند حکیم , برهان حکمت , قاعده لطف , نقض غرض , عبدالرزاق الهیجی