اثر سطوح مختلف پرتوتابی الکترون روی فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، توزیع اندازه ذرات و فراوانی نسبی باکتری های فیبرولیتیک در الیاف کاه گندم، کاه جو و باگاس نیشکر

سابقه و هدف: مواد خشبی اغلب به دلیل دارا بودن ترکیبات دیواره سلولی (سلولز، همی سلولز و لیگنین) قابلیت هضم کمی دارند و این مسئله سبب ماندگاری بیشتر مواد خوراکی در شکمبه، کاهش مصرف خوراک، کاهش قابلیت هضم و کاهش تولید در نشخوار کنندگان است. به همین دلیل محققان به دنبال یافتن راهی برای افزایش قابلیت هضم و تجزیه پذیری مواد خشبی در شکمبه بوده اند. در چند دهه اخیر استفاده از پرتوتابی الکترونی در پژوهش های تغذیه دام مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعات مختلف بهبود فراسنجه های تجزیه پذیری و افزایش اتصال باکتری ها به ذرات الیاف مواد خوراکی در اثر به کارگیری روش های پرتوتابی الکترونی به اثبات رسیده است. انجام این تحقیق که افق تازه ای از کاربرد این صنعت را در پژوهش های تغذیه دام مورد بررسی قرار داده و می تواند سرآغازی برای تحقیقات بیشتر در این زمینه باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی اثر اثر سطوح مختلف پرتوتابی الکترون روی فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، توزیع اندازه ذرات و فراوانی نسبی باکتری های فیبرولیتیک در الیاف کاه گندم، کاه جو و باگاس نیشکر بود.مواد و روش ها: برای تعیین فرسنجه های تجزیه پذیری از تعداد ۳ راس گوسفند نژاد شال فیستولاگذاری شده با میانگین وزن حدود ۵۹ کیلو گرم و با میانگین سنی تقریبا ۱۲ ماه استفاده شد. گوسفندان در جایگاهی مسقف و نیمه باز، داخل قفس متابولیکی با جیره ای کمی بیش از سطح نگهداری، قرار داشتند. پرتوتابی الکترون روی مواد خوراکی در مرکز پرتوفرآیند یزد با دزهای ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلوگری انجام شد. پرتوتابی با استفاده از شتاب دهنده الکترون مدل TT ۲۰۰ با انرژی ثابت ۱۰ مگا الکترون ولت و با خطای حداکثر ۱۰ درصد انجام شد. برای بررسی اثرات پرتوتابی الکترون بر اندازه ذرات، توزیع اندازه ذرات با استفاده از الک های جداکننده ذرات تعیین شد. بدین منظور از سیستم پنسیلوانیا دارای ۳ الک با اندازه قطر منافذ ۱۹، ۸ و ۱۸/۱ میلی متر استفاده شد. برای تعیین چسبیدن باکتری های شکمبه به ذرات خشبی از روش کیسه های نایلونی و دو روش مولکولی و ایزوتوپی استفاده شد. برای این منظور از ۳ راس گوسفند مجهز به فیستولای شکمبه ای استفاده شد. برای مشاهده وضعیت دیواره سلولی مواد خشبی، از میکروسکوپ الکترونی نگاره مدل LEO۴۴Oi ساخت کشور انگلستان استفاده شد. برای این منظور از هر نمونه مواد خوراکی با سه دز مختلف (صفر، ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلوگری) و با بزرگنمایی X ۸۰۰ تصویربرداری شد.یافته ها: نتایج اثر پرتوتابی الکترون روی فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی کاه گندم، کاه جو و باگاس نیشکر نشان داد که در بخش های سریع تجزیه، کندتجزیه، ثابت نرخ تجزیه و تجزیه پذیری موثر با سرعت های عبور مختلف، تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی وجود دارد (۰۵/۰>P). پرتوتابی در کاه گندم و کاه جو در سطوح ۲۵۰ و ۵۰۰ کیلوگری نسبت به گروه شاهد، سبب افزایش معنی داری فراسنجه های تجزیه پذیری شد. همچنین پرتوتابی در باگاس نیشکر در سطح ۵۰۰ کیلوگری نسبت به سایر تیمارها، سبب افزایش معنی داری فراسنجه های تجزیه پذیری در بخش های کندتجزیه و تجزیه پذیری موثر با سرعت های عبور مختلف شد. نتایج اثر پرتوتابی الکترون روی توزیع اندازه ذرات نشان داد که تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی وجود نداشت. نتایج اثر پرتوتابی الکترون روی فراوانی نسبی باکتری های فیبرولیتیک مایع شکمبه نشان داد که تفاوت معنی داری در فراونی نسبی باکتری های رومینوکوکوس فلاوفسینس و فیبروباکتر سوکسینوژنز بین تیمارهای آزمایشی وجود دارد (۰۵/۰>P). با افزایش سطح پرتوتابی تا ۵۰۰ کیلوگری، افزایش فراوانی نسبی باکتری های رومینوکوکوس فلاوفسینس و فیبروباکتر سوکسینوژنز در برخی تکرارهای آزمایش مشاهده شد که نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری بالاتر بود. تنتیجه گیری: نتیجه کلی تحقیق حاضر نشان داد که پرتوتابی در سطوح ۵۰۰ کیلوگری، سبب افزایش معنی داری فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، فراوانی نسبی باکتری های رومینوکوکوس فلاوفسینس و فیبروباکتر سوکسینوژنز و نیز تخریب ساختار دیواره سلولی الیاف خام در مواد خوراکی مورد آزمایش شد.

اثر سطوح مختلف پرتوتابی الکترون روی فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، توزیع اندازه ذرات و فراوانی نسبی باکتری های فیبرولیتیک در الیاف کاه گندم، کاه جو و باگاس نیشکر Keywords:

باکترهای فیبرولیتیک , تجزیه پذیری , توزیع اندازه ذرات , میکروسکوب الکترونی