ارزیابی شیوه های آبگیری ایستگاه های پمپاژ آبیاری و زهکشی با توجه به تجارب ساخت و بهره برداری از آنها

در مناطق جنوب خوزستان شیوه های مختلفی برای احداث آبگیر ایستگاه های پمپاژ به کار رفته است. تجارب حاصل از بهره برداری از این ایستگاه ها می تواند راهنمای حوبی برای طرح های آینده باشد. در این مناطق از دوروش کلی (آبگیری توسط کانال ابگیر و آبگیری مماسی) جهت برداشت آب از رودخانه ها استفاده شده است. در این تحقیق با استفاده از عکسهای ماهواره ای، بازدید از محلو بررسیهای حضوری وضعیت بهره برداری هر یک از شیوه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نقاط ضعف و قوت هر یک از شیوه ها مشخص شد. نتایج این بررسیها نشان می دهند که در شیوه آبگیری از طریق کانال ابگیر تامین آب به دلیل نشست رسوبات در طول کانال آبگیر و در سلولهای پمپاژ و دور خود پمپها باعث ایجاد مشکلات فراوان در زمان بهره برداری شده است به طوری که در بعضی مواقع حجم رسوبات به حدی می رسند که باعث مسدود شدن دهانه آبگیر و ایجاد اختلال در برنامه ریزی ابیاری می شود. در نتیجه این عمل هزینه های بهره برداری سالیانه به شکل چشمگیری افزایش یافته و با هزینه های پیش بینی شده زمان طراحی کاملاً متفاوت است. تنها توجیهی که برای این روش آبگیری می توان داشت این است که در صورت جابه جا شدن مسیر رودخانه تاسیسات ایستگاه پمپاژ آسیب نمی بیند که این گزینه نیز با احداث ایستگاه در جایی که ثبات بیشتری دارد، رد می گردد. نتایج بررسی شیوه های آبگیری بشکل مماسی نشان می دهد که در بر خی موارد عقب نشینی بیش از حد سازه پمپاژ از قوس رودخانه باعث ایجاد مشکلات اساسی از قبیل تجمه رسوبات در زمان بهره برداری در دهانه آبگیر شده است و ایستگاه را از لحاظ برداشت آب دچار مشکل نموده است. این شکل شیوه آبگیری نیز از لحاظ اقتصادی و فنی مسائل و مشکلات فراوانی دارد که منجر به عدم تامین آب کافی و بالا رفتن هزینه های بهره برداری شده است. اما علیرغم وجود این مشکلات درحال حاضر مشابه این قبیل ایستگاه ها درحال اجرا می باشد و توجهی به این مسائل ومشکلات و راههای رفع آنها نمی شود. علاوه بر این نتایج نشان می دهد که درایستگاه های اجرا شده به روش مماسی بدون عقب نشینی غیر مجاز به طور کلی وضعیت بهره برداری خوب بوده است. اما درمواردی عدم تثبیت دیواره های ایستگاه در زمان احداث باعث فرسایش دیواره رودخانه و کشیده شدن ایستگاه پمپاژ به درون رودخانه شده است. در نهایت نتیجه گیری می شود که هرچند ممکن است مطالعات اولیه تعیین ایستگاه و روش های صحیح اجرا به روش مماسی و تثبیت دیواره های ایستگاه هزینه های زیادی را به همراه داشته باشد اما این هزینه ها در مقایسه با هزینه های بالای بهره برداری و نگهداری در صورت عدم اجرای صحیح و اصولی شیوه آبگیری بسیار ناچیز است.

ارزیابی شیوه های آبگیری ایستگاه های پمپاژ آبیاری و زهکشی با توجه به تجارب ساخت و بهره برداری از آنها Keywords:

کانال آبگیر , ایستگاه پمپاژ , نشست رسوبات , استان خوزستان