پیامدهای خشکسالی های دو دهه گذشته بر واپاشی روستاها (مطالعه موردی استان خراسان رضوی)

خشکسالی یک اثرات مستقیم دارد که به خود خشکی بر می گردد و بصورت کاهش تولیدات محصولات کشاورزی و یا کاهش تولیداتمحصولات دامی می شود و در نهایت تهدید امنیت غذایی را به دنبال دارد ، ولی اثرات غیر مستقیم خشکسالی که با کاهش درآمد کشاورزان ومهاجرت آنان و یا کاهش سطح آموزش در اثر خشکسالی در کودکان و نوجوانان که خود اثرات سوء زیادی بر زندگی آینده آنان می گذارد. برای تعیین خشکسالی رخ داده بر منطقه از شاخص معروف بارندگی استاندارد SPI استفاده کرده وبعد از بدست آوردن مقدار شاخص SPI آن را با سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS پهنه بندی نموده به طوری که نتایج چنان بیان می نماید که در در استان خراسان درطی سالهای 1387، 1386، 1385، 1384، دارای خشکسالی متوسط ، در سال 1388 و 76 مرطوب، در سالهای 1383، 1382، 1381، 1380، 1377، 1375، 1374 حالت نرمال داشته و در طی 2 سال 1379 و 1378 خشکسالی شدید رخ داده است. طی آخرین سرشماری نفوس مسکن در سال 1385 شهر مشهد با افزایش جمعیت مواجه گشته است و این در نتیجه کاهش جمعیت در شهرستانهای سبزوار ، تربت حیدریه و گناباد می باشد. نرخ رشد جمعیت شهر مشهد طی دو دهه گذشته رشد مثبتی داشته بطوری که در سال 1385 نرخ رشد جمعیت به 7,834 درصد رسیده است. با افزایش جمعیت شهر نشینی نیاز غذایی ، آب و معضلات اجتماعی حاشیه نشینی در شهر روند صعودی را طی خواهد کرد. در این نوشتار به بررسی خشکسالی رخ داده در دو دهه گذشته و اثرات نامطلوب آن بر روی تغییرات جمعیتی در روستاها و مهاجرت روستاییان و خالی شدن روستا از سکنه پرداخته خواهد شد.

Keywords:

خشکسالی هواشناسی , خشکسالی اقتصادی – اجتماعی , شاخص SPI , مهاجرت روستائیان