الگوهای جدیدچندمتغیره برای برآورد دبی اوج ناشی ازشکست سدهای خاکی

شکست سد و جاری شدن آب ذخیره شده در پشت آن یکی از حوادث ناگوار و غیرقابل کنترل است. بیشترین خسارت در دبی اوج (Qp) شکست رخ میدهد که اگر با دقت مناسب پیش بینی شود، میتوان سیلاب پایاب را با روشهایهیدرولیکی بهخوبی پهنهبندی کرد و خسارات وارد را کاهش داد. پژوهشگران مختلف روابطی برای تخمبن Qp ارائه دادهاند. اطلاعات آنها مبتنی بر 142 سدخاکی شکسته شده در دنیاست که 34 عدد از آنها اطلاعات کافی دارند و قابلتحلیل هستند. روابط ارائه شده از دیدگاه آماری بهخوبی تدوین نشده است. هدف این مقاله ارائه الگویی مناسب و با دقت آماری خوب برای تخمین Qp است. رعایت موازین آماری شامل: غربال، آزمونهای اولیه، آسیب شناسی و کارایی ازنوآوریهای این مقاله است. الگوهای متعدد خطی و غیرخطی بر دادهها برازش و شش الگو در نهایت پذیرفته شد. آزمون-های اولیه شامل آزمونهای ضرورت وجود متغیرهای توضیحی، تحلیل واریانس وغیره انجام شد. آسیب شناسی الگوها شامل همگنی، تثبیت واریانس، استقلال و داده پرت با آمارهها و نمودارهای مربوط انجام و شش الگو قبول شدند. ضریب تعیین تصحیح شده این الگوها از 0/86تا0/90 متغیر است. کارایی نسبی این شش الگو با چند الگوی معروف سایر پژوهشگران با آماره RMSE مقایسه شد. شش الگوی فوق کاراتر از الگوهای سایر پژوهشگران تشخیص داده شد. کاراترین الگو )الگوی شماره 2( با متغیرهای تبدیلی 1/957 Hw )ارتفاع آب روی شکاف( و Vw0/1 )حجم آب روی شکاف( است. ضریب تعیین تصحیح شده آن و0/86RMSE=745/16 است. الگوی) 2( تدوین شده در این مقاله به عنوان بهترین رابطه برای تخمین Qp پیشنهاد می شود

Keywords:

شکست سد , دبی اوج , الگوهای خطی و غیرخطی , آسیب شناسی , کارایی