بررسی جایگاه مولفه های سازنده شهرسازی اسلامی در محله های سنتی ایران ( با تأکید بر محله حصیرفروشان شهر بابل)

اسلام یک دین مدنی است و برای تمام ابعاد زندگی انسان راهنما و برنامه دارد و دستورالعمل هایی با خود آورد که در هر زمان و مکانی کاربرد دارد. تعلیمات اسلام بیش تر در قرارگاههای شهری تجربه شده اند. از این رو تعجب آور نیست که طرح وساختار شهرهای کهن اسلامی در جهت کارایی و پاسخگویی نیاز انسان بر پایه اصول و ارکانی بنا گردیده که در اجزاء آن - اجتماع، اقتصاد، فرهنگ، کالبد- رخنه کرده بود. در این میان هر شهر از مجموعه محله هاییی تشکیل می شد که به لحاظساختار هویتی از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند. شکل گیری محله ها بدون دخالت عواملی چون ویژگیهای اقلیمی،جغرافیایی، رشد جمعیتی و اقتصادی در تشکیلات اداری- اجتماعی معنایی نداشت. روابط اجتماعی نیز از آن دسته عواملی بود که در شکل گیری استخوانبندی هر محله تأثیر بسزایی داشت. در میان شهرهای ایرانی- اسلامی، بابل از آندسته شهرهاییاست که سابقه تاریخی اش در طول زمان دستخوش تحولات بسیاری بوده که بواسطه این تحولات، بعضی محله ها را به مرزنابودی و برخی دیگر را دچار آسیبهای فراوان نموده است. محله حصیرفروشان بابل یکی از معدود محله های این شهر است که آسیب کمتری نسبت به مابقی محله های دیده است. جایگاه تاریخی محله حصیرفروشان بابل به لحاظ هویت از اهمیت بالایی برخوردار است. بناهای آن که در نقش دادن به محله از ارزش بالایی برخوردارند شامل: تکیه، راسته بازار، مسجد، بقعه و.. می باشد که در کنارهم شکل و ساختار بدنه محله را تشکیل می دهند. در مقاله پیش رو سعی بر آنست در میان عناصر سازنده محله های شهرهای اسلامی گذشته، به مطالعه مولفه های ساختاری تشکیل دهنده محله حصیرفروشان بابل به لحاظ انسجام و شکل گیری محله پرداخته شود.

Keywords:

شهرسازی اسلامی , محله های سنتی , محله حصیر فروشان , شهر بابل