بررسی همبستگی ژنتیکی عملکرد غده با برخی از صفات مهم زراعی در سیب زمینی از طریق تجزیه علیت

سیب زمینی سرشار از نشاسته و یکی از محصولاتی است که امروزه در بیش از دو سوم کشور های دنیا کاشته می شود. این گیاه با سطح زیر ک شت 22 میلیون هکتار وتولیدی برابر 300 میلیون تن پس از گندم، برنج و ذرت چهارمین محصول و از نظر تولید انرژی با 216 مگا ژول در هکتار مقام اول را دارا می باشد. لذا استفاده از تجزیه های آماری می تواند یکی از راههای شناسایی دقیق صفات مؤثر بر عملکرد غده سیب زمینی باشد. در این تحقیق برخی صفات مهم کمی وکیفی در 20 ژنوتیپ سیب زمینی در سال 1380 در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت . نتایج تجزیه واریانس برای صفات مورد بررسی نشان داد که بین ارقام از نظر کل یه صفات اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود دارد که این نکته دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین ژنوتیپ های تحت آزمایش دارد. در این بررسی ضرایب همبستگی ژنتیکی نشان داد که عملکرد غده با صفات متوسط قطر غده (**r=+0/89 )، ارتفاع بوته (**r=+0/63 ) و سطح برگ (**r=+0/61 ) همبستگی مثبت معنی داری در سطح 1% و با صفات روز درجه 50 % گلدهی (**r=-0/67 ) و روز درجه شروع غده زایی (**r=-0/56 ) همبستگی منفی معن یداری در سطح 1% داشتند. نتایج حاصل از تجزیه علیت بر اساس همبستگی های ژنتیکی نشان داد که صفت متوسط قطر غده که بیشترین ا ثر مستقیم مثبت را بر عملکرد غده داشت، از طریق افزایش سطح برگ تاثیر مثبت غیر مستقیمی بر عملکرد گذاشت. همچنین ارتفاع بوته از طریق سطح برگ و متوسط تعداد برگ بیشترین اثر غیر مستقیم را بر عملکرد غده و صفات روز درجه 50 % گلدهی و روز درجه شروع غده زایی بیشترین اثر غیر مستقیم را از طریق تاثیر بر یکدیگر بر عملکرد غده داشتند . بنابراین می توان صفات فوق را به عنوان معیار گزینش در برنامه های اصلاحی جهت بهبود عملکرد غده معرفی نمود.

Keywords:

سیب زمینی , ضرایب همبستگی ژنتیکی , تجزیه علیت و عملکرد غده