تاثیر پدیده فون بر روی آتش سوزی جنگل های استان گلستان (مطالعه موردی؛شهرستان کلاله)

پدیده فون در جنگل های شمال کشور تاثیر به سزایی بر روی شروع و مهم تر از آن پخش، انتشار و تشدید آتش سوزی ها دارد.برای بررسی این پدیده در استان گلستان،شهرستان کلاله انتخاب گردید که در میان سایر شهرستانها تاثیر بیشتر و سطوح بیشتری متاثر از این پدیده می باشد.در این راستا زمانهایی که بیشترین سطح زیر حریق قرار گرفته شده در طی دوره آماری از سال 1390-1384 انتخاب گردید.این آتش سوزی ها در تاریخ 1385/5/19، 1386/4/24 و 1386/5/25 که به ترتیب سطوحی معادل 100، 70، 162 هکتار مورد حریق قرار گرفته اند.برای مطالعه این آتش سوزی های کم سابقه داده های وسعت و زمان آتش سوزی و همینطور داده های هواشناسی در ایستگاه ها و برای دادههای جو بالا پارامترهای ژتوپتانسیل سطح 500 هکتوپاسکال،فشار سطح زمین، رطوبت نسبی، دمای سطح زمین،مولفه های مداری و نصف النهاری باد برای دوره مطالعاتی اخذ گردید.بازه زمانی از سه روز قبل از حادثه شروع شد که نتایجی بدین شرح بدست آمد؛ افزایش دما تا 38 درجه سلیسیوس و کاهش رطوبت نسبی تا 20 درصد.شرایط سینوپتیکی در ترازهای بالایی قرار گرفتن یک پشته با امتداد محور شمال- جنوب یا شمال شرق- جنوب غرب بر روی کشور حضور دارد به طوری که قسمت عقب محور(صعود) پشته در جنوب و غرب البرز قرار گرفته و قسمت جلو(نزول)آن بر روی شمال البرز قرار گرفته است.این الگو امکان عبور جریان های غربی از رشته کوه و شکل گیری گرمباد را تسهیل نمودهاست.بررسی فشار در سطح زمین منحنی 900 هکتوپاسکالی در جنوب البرز و منحنی 950 هکتوپاسکالی را در شمال البرز نشان می دهد.بررسی مولفه های مداری و نصف النهاری باد نیز نشان دهنده حرکت جنوب غربی باد از سطح زمین تا ترازهای بالایی جو است.نتایج حاصل شده نشان می دهد که قرارگیری یک پشته بر روی منطقه البرز که محوری شمالی- جنوبی دارد تاثیر بیشتری در تشدید و بوجود آمدن پدیده فون دارد و این پدیده ارتباط مستقیمی با الگوهای گردشی جو بالا دارد.

Keywords:

پدیده فون , ژئوپتانسیل سطح 500 , پشته , الگوی گردشی جو بالا , استان گلستان