بررسی اثرات پرتو گاما در شدت تابش های متفاوت در روند تغییرات کمی و کیفی کنجد بومی

به منظور بررسی اثرات پرتو گاما در شدت تابش های متفاوت در روند تغییرات کمی و کیفی کنجد آزمایشی در شهر مصیری از توابع شهرستان رستم، استان فارس طرح ریزی شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 سطح اشعه گاما انجام شد. بذرهای کنجد به میزان 15 گرم برای هر کرت، توسط اشعه گاما با سطوح شدت تابش 100، 200، 300، 400 و 500 گری در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی- پزشکی و صنعتی سازمان انرژی اتمی ایران در شهر کرج پرتودهی شد. کشت بذور پرتو داده شده و بذر شاهد در 4 تکرار در مزرعه در 24 کرت انجام گرفت. در طول دوره رشد خصوصیاتی مانند میزان ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول، طول دوره گلدهی، عملکرد تک بوته، وزن هزار دانه، درصد چربی و درصد پروتئین مورد اندازه گیری قرار گرفت. با توجه به خصوصیات اندازه گیری شده و مقایسات صورت گرفته شده، تیمار 200 گری تاثیرات مثبت و مورد قبولی را به دنبال داشت. حداکثر عملکرد که از جمله ویژگی های مورد نظر می باشد در تیمار 200 گری بدست آمد. به نحوی که میزان عملکرد تحت این تیمار 69/25 گرم در هر بوته بود و میانگین ارتفاع 9/118 سانتی متر، تعداد شاخه جانبی 25/19، تعداد کپسول 5/555، درصد 36/40 و درصد پروتئین 31/23 برای این تیمار بدست آمد. که این کار پژوهشی، به منظور تعیین دز مناسب پرتوهای گاما برای ایجاد موتاسیون در رقم محلی کنجد صورت گرفته است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که دزهای 250 تا 350 گری برای ایجاد موتاسیون در گیاه کنجد مناسب است

Keywords:

کنجد , اشعه گاما , گری , موتاسیون