خردساختارهای هیدرودینامیکی داخلی در خلیج فارس

خرد ساختارهای (microstructures) هیدرودینامیکی داخلی ابهای دریایی شامل تغییرات میدانی دما، شوری و و یا چگالی در جهت قائم و افقی است. این ساختارها ناشی از عوامل ایجاد تلاطم و اختلاط در محیط های چینه بندی شده دریایی می باشد و در محیطهای دریایی مثل خلیج فارس عامل اصلی آن جزر و مد، شکست امواج سطح توپوگرافی کف می باشد. با توجه به وجود چینش چگالی پایدار، عمدتا حالت دو لایه ای در خلیج فارس حاکم است. یکی از عوامل ایجاد کننده تلاطم می تواد شکست امواج داخلی در لایه های میانی این آب باشد (Monin and Ozmidov 1985) وجود این خرد ساختارها می تواند روی ارتباطات به ویژه صوتی دریا و آلودگی محیط دریا نقش موثری ایفا کنند. در این مقاله بر اساس اندازه گیری انجام شده CTD مربوط به پروژه ROPME که تمام خلیج فارس را در دو فصل زمستان و تابستان می پوشاند ضمن تعیین این خرد ساختارها در قسمت های مختلف خلیج فارس روی چگونگی ایجاد آن بحث خواهد شد. ساختارهای محسابه شده نشان دهنده این است که این آبها دارای غیرهمگنی میدانی، به ویژه در جهت قائم به مقدار بسیار زیادی می باشد. عوامل ایجاد کننده این خرد ساختارها اغلب محلی هستند ولی انرژی تلاطمی که در تشکیل آنها نقش دارد عمدتا مربوط به جزر و مد و شکست امواج ساحلی می باشند. عامل دوم به صورت پدیده نفوذ گرانشی (Gravitational intrusion) می باشد به این ترتیب که شکست امواج در سواحل باعث ایجاد اختلاط شدید ستون آب شده و آب مخلوط شده به داخل آبهای وسط دریا (offshore) نفوذ می کند و باعث ایجاد این خرد ساختارها می شود. در مرزهای قائم، این خرد ساختارها خود باعث ایجاد امواج داخلی و شکست مجدد آنها می گردد و خرد ساختارهای ظریفتر را بوجود می آورد (Turner, 1976) قابل ذکر است که این امر نشانه پایداری بیشتر ستون آب در فصل تابستان در ابهای خلیج فارس می باشد. در بعضی نقاط به ویژه مناطق مرکزی خلیج فارس ساختارهای لایه ای وجود دارد که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد.