ارزیابی و پایش خشکسالی استان ایلام به منظور توسعه پایدار کشاورزی و مدیریت منابع آب

در راستای تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت فعال آن، از ضروری ترین ابزار، طراحی سیستم های خشکسالی می باشد که اطلاعات استخراج شده از آنها تعیین کننده نوع عملیات مقابله با خشکسالی و زمان شروع آنها می باشد. از جمله مهمترین مراحل ارزیابی وضعیت خشکسالی در هر منطقه تعیین شاخص هایی به منظور تحلیل میزان، شدتف تداوم و فراوانی خشکسالی در آن منطقه است. برای تحلیل خشکسالی وجود یک شاخص جهت تعیین دقیق و مسمئن دوره های خشک بسیار ضروری است. در این تحقیق به منظور پایش خشکسالی استان ایلام از 7 ایستگاه باران سنجی استان که مناطق مختلف استان را پوشش می دادند استفاده گردیده است. داده های بارش به صورت ماهانه، فصلی و سالانه برای دوره دراز مدت 35 ساله تعیین شد و سپس خشکسالی بر اساس سه شاخص (pnpi, spi) در محیط نرم افزارهای آماری spss, excel پردازش و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که از لحاظ خشکسالی فصلی، فصل بهار شدیدترین و بالاترین فراوانی خشکسالی را در بین دیگر فصول دارا می باشد. بیشترین تداوم خشکسالی فصلی در استان 2 و 3 ساله می باشد، از لحاظ خشکسالی ماهانه شاخص spi نشان می دهد که بیشترین فراوانی خشکسالی در میان ایستگاه های استان مربوط به طبقه ی ضعیف می باشد و بیشترین موارد مربوط به ایستگاه های مربوط استان می باشد. بر اساس شاخص pnpi بیشترین فراوانی خشکسالی های اتفاق افتاده در استان مربوط به طبقه ی بسیار شدید می باشد. از لحاظ تداوم خشکسالی ماهانه، تداوم خشکسالی در بین ایستگاه های استان بر اساس هر سه شاخص اکثراً 2 و 3 ساله می باشند. در کل spi خشکسالی ماهانه را در استان بهتر نشان می دهد. خشکسالی سالانه نشان می دهد که خشکسالی در سال های اخیر بیشتر رخ داده است و ایستگاه هایی که در مناطق مرطوب قرار دارند از فراوانی بالاتری برخوردارند و تداوم خشکسالی سالانه نیز اکثراً 2 و 3 ساله می باشد، نتایج این تحقیق با هدف توسعه پایدار در برنامه ریزی های مربوط به کشاورزی و مدیریت منابع اب منطقه مورد مطالعه حائز اهمیت می باشد.

Keywords:

استان ایلام , خشکسالی , شاخص های خشکسالی , بارش