سعدی شاعری ستایشگر یا معلمی موعظه گر؟

بسیارند شاعرانی که پادشاهان، حاکمان، امیران و برخی بزرگان زمان خود را ستوده اند. جایگاه ممدوح و همچنین شاعر ستایشگر در نوع و چگونگی این ستایش ها مؤثرند؛ پس نمی توان همه ی ستایش ها را همانند هم دانست و همه ی شاعران ستایشگر را با یک چوب راند؛ هر چند که بار منفی موجود در مدح و ستایش، بر همه ی اشعار ستایشی سنگینی می کند و خواننده ی ناآگاه در اولین برخورد با واژه ی ستایش و مدح، دیدی منفی از آن در ذهن خود خواهد داشت؛ همین موضوع، بررسی و تحقیق همه جانبه در مورد اشعار ستایشی را ضروری می کند؛ به ویژه زمانی که شاعران بلند مرتبه ای همچون سعدی در ردیف شاعران ستایشگر قرار می گیرد. در این مقاله، به بررسی اشعار ستایشی سعدی می پردازیم و در پایان به این نتیجه می رسیم که جنس اشعار ستایشی سعدی با دیگر اشعار ستایشی متفاوت است و سعدی بیشتر در هیأت یک معلم اخلاق ظاهر می شود و ممدوح را اندرز می دهد. سعدی که شاعری موقعیت شناس و تواناست، در می یابد برای تأثیر اندرزهای خود، باید ابیاتی ستایشی را چاشنی آنها بنماید؛ به همین خاطر در تعریف و تمجید از ممدوح اندازه نگه داشته و ستایش ها و اغراق های بی وجه در کلام او دیده نمی شود. خلاصه ی سخن این که اشعار ستایشی سعدی بیشتر مبین تعلیمات اخلاقی است تا ستایش کسی. در این پژوهش به شیوه های آفرینش ادبی در اشعار ستایشی و همچنین به برخی جنبه های شایسته وکارکردهای پسندیده در اشعار ستایشی سعدی نیز اشاره شده است.

Keywords:

سعدی , اشعار ستایشی , پند و اندرز